به گزارش خبرنگار مهر، موضوع کمبود پرستار در مراکز درمانی کشور، به سوژه ای نخ نما و تکراری تبدیل شده و هرچه مسئولان صنف پرستاری فریاد بر می آورند که بیماران از کمبود پرستار آسیب می بینند، گوش شنوایی نیست که این گلایه ها را بشنود. در حالی که گفته می شود در حدود ۲۰ هزار فارغ التحصیل پرستاری داریم که بیکار هستند، اما بیمارستان ها از کمبود نیروی پرستاری، به شدت تحت فشار قرار گرفته اند و همین مسئله باعث شده تا پرستاران شاغل، اضافه کار اجباری داشته باشند.
این در حالی است که ساعات طولانی کار و چند شیفت کار کردن پرستاران، سلامت جسمی و روحی آنها را تهدید می کند و نمی توانند خدمات با کیفیتی به بیماران ارائه دهند. در نتیجه، این بیمار است که آسیب می بیند.
وزارت بهداشت توان جذب پرستاران را ندارد
محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار، در گفتگو با خبرنگار مهر، موضوع کمبود شدید نیروی پرستاری در مراکز درمانی درست دانست و گفت: متاسفانه وزارت بهداشت، در حال حاضر توان جذب پرستاران در قالب طرح نیروی انسانی و استخدام را ندارد و فارغ التحصیلان جوان پرستاری در سراسر کشور، ماه های زیادی است که در انتظار ورود به بیمارستان ها هستند.
وی با اشاره به پرستاران طرحی که می بایست ۲ سال موظفی خودشان را در بیمارستان ها حضور داشته باشند، افزود: این پرستاران تا زمانی که طرح خودشان را سپری نکنند، نمی توانند در هیچ جایی مشغول کار شوند.
شریفی مقدم با عنوان این مطلب که پرستاران طرحی می توانند تا حدود زیادی کمبودهای نیروی پرستاری در بیمارستان ها را رفع کنند، افزود: چرا افرادی که تا دیروز با افزایش ظرفیت دانشکده های پرستاری، فریاد کمبود پرستار سر می دادند، امروز ساکت شده اند.
دبیرکل خانه پرستار ادامه داد: مسئولین وزارت بهداشت، بر اساس نیاز مردم، نسبت به جذب نیروی پرستاری اقدام کنند و فارغ از نگاه صنفی و گروهی، سلامت مردم را مورد توجه قرار دهند.
شریفی مقدم با عنوان این مطلب که ایران به لحاظ نیروی پرستاری جزو کشورهای عقب افتاده محسوب می شود، گفت: در کشورهایی همچون گرجستان و ارمنستان، به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت، ۶ نیروی پرستاری وجود دارد. در حالی که در کشور ما به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت ۱.۵ نیروی پرستاری وجود دارد. این در حالی است که بیش از ۲۰ هزار پرستار فارغ التحصیل جوان در کشور داریم که بیکار هستند.
وی به وضعیت پرستاران در بیمارستان ها اشاره کرد و گفت: بیمارستان ها در حال تعدیل پرستاران طرحی هستند و قرارداد پرستاران شرکتی را تمدید نمی کنند. در واقع، ورودی بیمارستان ها دچار محدودیت شده و خروجی نیروهای پرستاری رو به افزایش است.
علت ممنوع نشدن حضور همراه بیمار در بیمارستان
ذبیح الله نیکفر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با اشاره به افزایش جمعیت و تخت‌های بیمارستانی، گفت: متاسفانه کادر پرستاری به اندازه کافی جذب نشده و مشکلات بسیار زیادی برای اداره بیمارستان‌ها ایجاد کرده است.
وی یادآور شد: به دلیل کمبود پرستار و کادر درمانی و نیاز به مراقبت بیشتر، از همراه بیماران درخواست می‌شود در بیمارستان‌ها بمانند، حضور همراه بیمار در صورتی می‌تواند ممنوع شود که به اندازه کافی کادر پرستاری در اختیار داشته باشیم، تعداد کم نیروی پرستار و محدودیت‌های جذب نیرو، بیمارستان ها را به چالش کشیده است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، خاطر نشان کرد: حضور همراه بیمار بر بالین بیمار، شاید به لحاظ روحی و روانی مفید باشد، اما مشکلاتی را برای بیمارستان و کادر درمانی به وجود می‌آورد، چرا که به دلیل بروز احساسات و عواطف ممکن است در برابر اقدامات کاد درمان، دخالت هایی داشته باشد که منجر به بروز تنش و حاشیه شود.
کیفیت پایین مراقبت های پرستاری
حیدرعلی عابدی سخنگوی عضو ناظر مجلس در شورای عالی نظام پرستاری، با عنوان این مطلب که بیمارستان‌ها در حال حاضر با کمبود پرستار مواجه اند، اظهارداشت: کمبود پرستار باعث شده تا مراقبت پرستاری کیفیت مناسبی نداشته باشد. از طرفی در برخی از بیمارستان‌ها پدیده جدیدی به وجود آمده و آن هم «همراه بیمار» است که در تمامی بیمارستان‌ها به محض بستری کردن بیمار، از خانواده و همراهان بیمار می‌خواهند تا به عنوان همراه بیمار و برای مراقب از وی در بیمارستان بماند.
وی ادامه داد: هیچ کجای دنیا به اعضای خانواده بیمار همراه بیمار نمی ماند، چرا که این فرد آموزش‌های لازم را ندیده است، از طرفی خود این فرد نیز آسیب می‌بیند و از تمامی برنامه‌های روزمره خودش نیز عقب می‌ماند و اگر هم نماند عذاب وجدان می‌گیرد که چرا در کنار بیمارش نمانده است. در این رابطه بارها به وزارت بهداشت گفته شده تا پدیده همراه بیمار در تمامی بیمارستان‌ها جمع شود چرا که غیر علمی بوده و برای خانواده ها نیز مشکل ایجاد می‌کند و باعث انتقال بیماری‌های عفونی شده و عفونت های بیمارستانی را گسترش میدهد در نتیجه باعث افزایش مرگ و میر می‌شود.
عابدی افزود: کمبود پرستار در بیمارستان‌ها باعث می‌شود که پرستاران نتوانند از بیمار به خوبی مراقبت کنند به همین دلیل از همراه بیمار می‌خواهند برای مراقب بیشتر در بیمارستان بماند. در همه جای دنیا ملاک و معیار تعداد پرستار به تخت بیمارستان سنجیده می‌شود، در بیمارستان‌های ژاپن به ازای هر تخت ۱۱ پرستار و کادر پرستاری ، کاردان اتاق عمل و بهیار وجود دارد. در دیگر کشورهای دنیا نیز به همین صورت، در کشورهای آفریقایی نیز کمتر از ۴ نیروی کادر پرستاری به ازای هر تخت وجود ندارد، یعنی اگر یک بیمارستان ۱۰۰ تخت داشته باشد، برای هر تخت ۴ پرستار، کاردان اتاق عمل، بهیار و کمک پرستار وجود دارد.
نسبت تخت های بیمارستانی به پرستار
بررسی ها و گزارش ها حاکی از آن است که در حال حاضر، کمبود پرستار در بیمارستان های بزرگ و شلوغ پایتخت، به شدت بحرانی است. بطوریکه بعضا یک پرستار به ازای ۸ تخت بیمارستانی در بخش عادی و یک پرستار برای ۴ تخت بیمارستانی در بخش مراقبت های ویژه وجود دارد. این اتفاق، باعث شده است که کیفیت مراقبت های پرستاری به شدت افت کند و در عین حال، فرسودگی پرستاران نیز تسریع شود. در حالی که می توان با جذب نیروهای پرستاری، این وضعیت را تا حدودی مدیریت کرد.
بر اساس یافته های پژوهشی شورای بین المللی پرستاری، تعداد پرستار به بیمار در بخش عمومی در وضعیت مطلوب یک پرستار به ۴ بیمار است و افزایش تعداد بیماران به ۶ نفر با احتمال ۱۴ درصد بیماران را در معرض خطر مرگ در طی ۳۰ روز بعد از پذیرش قرار می دهد و افزایش ۸ بیمار در برابر ۴ بیمار با افزایش حدود ۳۱ درصد مرگ و میر همراه است. همچنین در همه بیمارستان ها با هر درجه در بخش های بعد از زایمان، باید به ازای هر ۵ مادر یک پرستار و یک نفر مسئول شیفت در صبح ها و یک پرستار به ۶ بیمار در شیفت بعد از ظهر حاضر باشد.
بر اساس این استاندارد در هر اتاق عمل باید ۳ پرستار حضور داشته باشد و در بخش های مراقبت های بعد از عمل ریکاوری در همه شیفت ها به ازای هر بیمار بیهوش یک پرستار حاضر باشد.
در حال حاضر در بیمارستان های بزرگ پایتخت همچون بیمارستان امام خمینی(ره)، شریعتی و...، که بیشترین مراجعان را از اقصی نقاط کشور دارند، کمبود پرستار به شدت بحرانی است.
