نتایج تازه ترین تحقیقات درباره سرطان معده/ پرخطرترین مناطق کشور

معاون وزیر بهداشت با اعلام نتایج گزارش «ثبت سرطان معده مبتنی بر کل جمعیت ایران» از بروز سالانه بیش از ۱۰ هزار مورد جدید سرطان معده در کشور و رتبه ۳۰ استان کشور خبر داد.

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر رضا ملک زاده با اشاره به نتایج نخستین گزارش ثبت سرطان معده مبتنی بر جمعیت گفت: بخشی از این گزارش مربوط به اولین، جامع ترین و معتبرترین گزارش رسمی ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ۳۰ استان ایران (۷۶ میلیون و ۶۳۹ هزار نفر) است که در سال ۹۳ به اجرا درآمده است. 

وی از ثبت ۱۱۲ هزار مورد «سرطان بروز یافته سالانه» در کشور خبر داد و نرخ بروز استاندارد شده سنی سرطان را ۱۵۸ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر برشمرد.

به گفته رئیس پژوهشکده  بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، سهم مردان از کل موارد ثبت شده سرطان، ۶۰ هزار و ۴۳۲ هزار (۵۳.۹ درصد) و سهم زنان  ۵۱ هزار و ۶۲۸ مورد (۴۶.۱ درصد) بوده است.

ملک زاده همچنین با اشاره به ثبت ۱۰ هزار و ۴۹۸ مورد «سرطان معده بروز یافته سالانه» گفت: ۷ هزار و ۱۵۰ مورد سرطان معده  در مردان و ۳ هزار و ۳۴۸ مورد در زنان رخ داده است و به عبارتی، نرخ بروز استاندارد شده سنی سرطان معده، ۲۱.۲۴ در هر ۱۰۰ هزار مرد و ۹.۴۴ در  هر ۱۰۰ هزار زن ایرانی است.

مجری بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه  و شمال آفریقا در ایران، مجموع سرطان های دستگاه گوارش را عامل حدود ۲۷ درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان در ایران دانست و سهم سرطان معده از مجموع  کل مرگ های ناشی از سرطان را ۱۶ درصد اعلام کرد.

پرخطرترین منطقه کشور در شیوع سرطان معده

وی، شمال غرب را پرخطرترین منطقه کشور در میزان بروز سرطان معده معرفی کرد و مناطق  شمال، غرب، شرق، جنوب و مرکز ایران را در رتبه های بعدی، از بیشترین تا کمترین میزان بروز سرطان معده قرار داد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: به طور کلی، از نظر منطقه جغرافیایی بروز سرطان معده در دنیا نیز، همیشه مناطق شمالی، پرخطرتر محسوب می شوند و نرخ بروز سرطان معده، به طرف جنوب کمتر می شود.

رتبه بندی استانهای ایران در ابتلا به سرطان معده

ملک زاده استان های اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خراسان رضوی را ۶ استان دارای رتبه «شیوع بسیار بالا» با بروز برابر یا بیش از ۳۰ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر دانست.

به گفته وی، استان های کردستان، ایلام، مازندران، گلستان، کهکیلویه و بویراحمد، سمنان و لرستان، ۷ استان در مرتبه «شیوع بالا» با بروز بین ۲۰ تا ۳۰ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر هستند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، قزوین، تهران، همدان، گیلان، مرکزی، خراسان جنوبی و البرز را نیز ۷ استانی نام برد که در مرتبه «شیوع متوسط» با بروز بین ۱۵ تا ۲۰ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر قرار دارند.

ملک زاده، همچنین رتبه ۱۰ استان چهارمحال و بختیاری، کرمان، کرمانشاه، خوزستان، فارس، اصفهان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، یزد و هرمزگان را جزو استانهای دارای «شیوع پایین» با میزان بروز کمتر از ۱۵ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر اعلام کرد.

سن بروز و شیوع سرطان معده در ایران

نویسنده همکار در مطالعه جهانی بار بیماری سرطان، به آمار مهم دیگری نیز در این زمینه اشاره کرد و گفت: سن بیشترین بروز سرطان معده در مردان و زنان ایرانی بر اساس نخستین گزارش ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران به ترتیب شامل «۸۰ – ۸۴»، «۷۵  – ۷۹»، «۷۰ تا ۷۴»، «۶۵ – ۶۹» و «۶۰ – ۶۴» سال است.

سن سرطان معده در ایران ۱۰ سال جوان تر از دنیا

ملک زاده با بیان این که سن سرطان معده در ایران ۱۰ سال جوانتر از دنیا است، گفت: بروز سرطان معده در ایران، عمدتا از ۵۰ سال به بالا آغاز می شود و زیر سن ۴۰ سال به ندرت رخ می دهد و سن شیوع و افزایش شیب بیماری، از ۶۰ سال به بالاست.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، بروز سرطان معده در کشورهای حاشیه خلیج فارس، امارات متحده عربی و قطر را ۳ تا ۴ مورد در هر ۱۰۰ هزار مورد اعلام کرد و افزود: نرخ سرطان معده در دنیا رو به کاهش است اما در کشورهای در حال توسعه یا ثابت مانده یا در حال افزایش است.

بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی از مهمترین عوامل کاهش سرطان معده

وی بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی را یکی از مهمترین عوامل کاهش نرخ سرطان و از جمله سرطان معده در کشورها دانست و به عوامل خطر سرطان معده اشاره کرد و گفت: سابقه خانوادگی، مصرف سیگار، قلیان، تریاک، نمک به مقدار زیاد، گوشت قرمز بویژه گوشت کباب شده، مصرف زیاد خامه پرچرب و نیز نوشیدنی های داغ و از جمله چای داغ که مصرف آن در مناطق شمالی کشور بسیار رایج است از جمله عوامل خطر سرطان معده هستند.

نقش میکروب هلیکوباکتر پیلوری در بروز سرطان معده

فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد درباره تاثیر ابتلا به میکروب هلیکوباکتر پیلوری در بروز سرطان معده  گفت: ابتلا به این میکروب، برای بروز سرطان معده به تنهایی کافی نیست و باید عوامل خطر دیگری نیز وجود داشته باشند اما می توان گفت ۹۰ درصد افراد مبتلا به سرطان معده آلوده به میکروب هلیکوباکتر پیلوری هستند.

سرطان معده، مرگبارترین سرطان کشور

رئیس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد علوم پزشکی تهران یادآور شد: سرطان معده مرگبارترین سرطان در ایران و بیشترین نقطه بروز آن در ناحیه کاردیای معده است. این سرطان به سختی درمان می شود و ۸۰ درصد مبتلایان حداکثر ظرف دو سال پس از ابتلا فوت می کنند؛ بنابراین پیشگیری از سرطان معده نقش بسیار مهمی در کاهش مرگهای ناشی از این بیماری دارد.

وی  گفت: هنوز واکسن موثری برای هلیکوباکتر پیلوری در جهان تولید نشده است و با تولید این واکسن، پیشگیری از سرطان معده امکان پذیر می شود.

تاثیر مصرف قرص آسپرین در پیشگیری از سرطان معده

ملک زاده، تاثیر مصرف روزانه یک عدد قرص آسپرین ۸۰ میلی گرم با تجویز پزشک را برای مردان بالای ۴۰ سال و زنان بالای ۵۰ سال در پیشگیری از سرطان معده بسیار موثر دانست و افزود: تحقیقات مهم جهانی نشان داده است که مصرف این قرص نه تنها در پیشگیری از سرطان معده بلکه در پیشگیری از سایر سرطانها نیز بسیار موثر است و در آمریکا به عنوان کشوری که بروز سرطان معده در آن بسیار کاهش یافته،  مصرف  مستمر این قرص بخصوص برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ توصیه شده است.

فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد همچنین با تاکید بر تاثیر مصرف روزانه یک عدد قرص آسپرین ۸۰ میلی گرم در پیشگیری از سرطان مری،  معده و روده بزرگ و شیوع این سرطانها در ایران توصیه کرد افرادی که مصرف روزانه قرص آسپرین  ۸۰ میلی گرم را تحمل می کنند، آن را از سن ۵۰ سالگی، به صورت مستمر و حد اقل برای مدت ۱۰ سال  استفاده کنند.

نخستین «گزارش ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ایران» با  تلاش سه جانبه معاونت های «تحقیقات و فناوری»، «درمان» و « بهداشت» وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور به عنوان مجری برنامه ثبت سرطان، اجرا، تهیه و به دلیل دقت و کیفیت بسیار بالا از سوی معتبرترین مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره» جهت انتشار در آینده، مورد پذیرش و تایید قرار گرفته است.

تهیه این گزارش و تایید آن توسط معتبرترین مرجع جهانی ثبت سرطان درحالی یک گام بلند برای ایران توصیف می شود که ثبت سرطان در کشور، تا پیش از این، همچون سایر کشورهای در حال توسعه، همواره با محدودیت ها، دشواری ها و نقایص فراوانی مواجه بوده است. 

تا آن جا که تاریخچه نظام ثبت سرطان ها در جهان نشان داده است که حدود ۷۰ درصد  کل موارد سرطان در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌ افتد، اما بیشتر سیستم های ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت، در کشورهای توسعه یافته قرار دارند و از سویی دیگر ، متاسفانه اغلب سیستم های ثبت سرطان موجود در کشورهای درحال توسعه،  با کیفیت بسیار پایینی اطلاعات لازم را جهت بررسی موارد سرطان جمع آوری می‌ کنند.