حال ناخوش«پرستاری»در ایران/ پرستاران به مهاجرت فکر می کنند

پرستاری در مراکز درمانی کشور در شرایط بحرانی قرار دارد و همین مسئله سبب شده تا پرستاران مجرب، انگیزه بیشتری برای کار کردن در آن سوی مرزها داشته باشند.

به گزارش خبرنگار مهر، کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمانی کشور، شرایطی را رقم زده است که خدمات پرستاری از کیفیت مطلوب برخوردار نباشد و این نکته ای است که پرستاران نیز، آن را قبول دارند و می پذیرند که کار طاقت فرسا، مشکلاتی را برای نیروهای پرستاری و دریافت کنندگان خدمت به وجود بیاورد.

در مراجعه به بیمارستان های بزرگ و شلوغ کلانشهرها به ویژه پایتخت، متوجه می شویم که پرستاران در شرایط طاقت فرسا خدمات ارائه می دهند. حضور یک پرستار بر بالین چند بیمار، مشکلاتی را به وجود می آورد که نتیجه آن، افت کیفیت خدمات پرستاری است. شیفت های شبانه به همراه اضافه کاری های اجباری، دست به دست هم داده تا شاهد چهره های خسته پرستاران باشیم. در همین حال، تبعیض در پرداخت ها و عدم توجه به مشکلات حرفه پرستاری، انگیزه را برای خدمت پرستاری، کم رنگ ساخته است.

پرستار بیمارستان امام(ره) تهران، با انتقاد شدید از کمبود نیروی پرستاری در این مرکز درمانی، گفت: از همه جای کشور، بیمار داریم و همین مسئله سبب اشغال صدر درصدی تخت های این بیمارستان شده است. در نتیجه، کار پرستار خیلی زیاد است و نمی توانند پاسخگوی بیماران بستری باشند.

وی ضمن قبول خواسته ای به حق بیماران از کادر درمانی بیمارستان، افزود: متاسفانه همه بیماران، فقط پرستاران را می بینند و از آنها متوقع هستند. در حالی که پزشک برای چند دقیقه بالای سر بیمار حاضر می شود و مابقی ساعات شبانه روز، این پرستار است که با بیمار در ارتباط است. در نتیجه، همه کمبودها و مشکلات را از چشم پرستار می بینند.

بررسی ها نشان می دهد که در حال حاضر به ازای هر تخت بیمارستانی در کشور، کمتر از یک نیروی پرستاری وجود دارد که این عدد با استانداردهای بین المللی و حتی منطقه ای، فاصله زیادی دارد. زیرا، وضعیت نیروی پرستاری در کشورهای منطقه و همسایه ایران، به مراتب بهتر از کشور ما است.

اصغر دالوندی رئیس کل سازمان نظام پرستاری، با اشاره به اینکه پرستاری در شرایطی بحرانی قرار دارد، گفت: فرسودگی شغلی باعث ایجاد انگیزه در پرستاران برای خروج از کشور شده است.

وی با اشاره به خشونت هایی که علیه پرستاران در مراکز درمانی کشور گزارش می شود، تاکید کرد: براساس آمار موجود ۱۲۱ هزار و ۵۰۰ تخت بیمارستانی داریم که با احتساب ضریب ۱.۳ به ازای هر تخت حدود ۱۶۰ هزار کادر پرستاری در کشور را شامل می شود که از این تعداد ۱۰ درصد مرخصی زایمان، ۶ هزار بازنشسته و سالانه ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پرسنلی ناشی از اجرای بهره وری داریم که ۵۰ هزار نفر نیروی پرستاری کم می شود. بنابراین با وجود این کمبود شدید از یک طرف و به دلیل سیاست های اخیر عدم جذب نیروی طرحی و پرستاران بیکار حدود ۳۰ هزار نیروی بیکار داریم.

دالوندی با اشاره به راهکارهای حل مشکلات جامعه پرستاری، افزود: تامین منابع برای حذف نیروهای طرحی با توجه به کمبود شدید پرستار، جایگزینی قانونی بازنشستگان، مجوز تامین نیروهای جایگزین اجرای قانون بهره وری، اجرای قانون تعرفه گذاری و تامین منابع و پرداخت معوقات پرستاران راهکارهای حل مشکلات جامعه پرستاری به شمار می رود. 

پیامدهای کمبود پرستار 

کاهش کیفیت خدمات دریافتی، افزایش عوارض بیماری و درمان دارویی، افزایش تنش میان بیمار و خانواده با پرسنل، کاهش تبعیت درمانی و دارویی بیمار، افزایش نیاز به بستری مجدد، کاهش رضایتمندی بیمار و خانواده، افزایش بار روانی ناشی از بیماری بر بیمار و خانواده، عدم دریافت آموزش‌های لازم برای ادامه مراقبت از خود در منزل، افزایش هزینه‌های متحمل شده بر بیمار، کاهش دریافت خدمات درمانی ایمن، افزایش فشار کاری بر پرستاران شاغل، کاهش کمیت و کیفیت خدمات ارائه شده به بیمار، افزایش ترک خدمت پرستار، افزایش بیماری‌های جسمی و روانی پرستاران، افزایش فرسودگی شغلی پرستار، نارضایتی شغلی، بروز مشکلات متعدد خانوادگی ناشی از اجبار به کار در شیفت‌های اضافه، کم شدن تعداد پرستاران با تجربه مشغول به کار، افزایش تقاضا برای مهاجرت، و...، مهم ترین پیامدهای کمبود پرستار به شمار می روند.

دالوندی در ادامه به برخی از دلایل تشدید کمبود نیروی پرستاری در آینده اشاره کرد و گفت: کمبود جذب نیروی پرستاری، فرسودگی شغلی و خروج زودهنگام پرستار از سیستم بهداشتی و درمانی، افزایش مهاجرت پرستاران، بازگشایی مراکز درمانی جدید و پیشرفت‌های نوین در درمان، افزایش تعداد سالمندان، کاهش تمایل برای ورود به رشته پرستاری به دلیل نامناسب بودن جایگاه و منزلت پرستاری، و عدم تناسب سختی کار با حقوق دریافتی است.

وضعیت نامطلوب نیروی پرستاری در ایران

در همین حال، مریم حضرتی معاون پرستاری وزارت بهداشت، وضعیت نیروی پرستاری در مراکز درمانی کشور مان را نامطلوب خواند و گفت: آمار نیروی پرستاری در ایران با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد.

وی با اشاره به تاکید دولت در برنامه ششم مبنی بر توسعه مراقبت های بهداشتی و درمانی، اظهار داشت: کف استاندارد جهانی نسبت نیروی پرستاری به تخت  ۱.۸ است اما این عدد در ایران ۰.۸ است و این آمار با استاندارد جهانی فاصله بسیاری دارد .

معاون پرستاری وزارت بهداشت با اشاره به عوارض ناشی از کمبود پرستار، افزود: کمبود نیروی پرستاری باعث آسیب به سلامت جامعه، صدمه به بیمار، مرگ بیمار، آسیب به پرستار ، ترک از کار ، عدم آموزش به بیمار ، نارضایتی پرستار و بیمار و بالا بودن احتمال خطا این کمبود علاوه بر این کمبود پرستار عوارضی را برای بیمارستان ها به دنبال خواهد داشت.

وی با بیان اینکه براساس گزارش ICN در سال ۲۰۱۸ کاهش ۱۰ درصدی نیروی پرستاری در مراکز بهداشتی و درمانی منجر به افزایش ۱۲ درصدی مرگ و میر در بیماران دارد، تصریح کرد: از سال ۹۳ تا ۹۵ ۴۳۵۰۰ نفر پرستار جذب شده است اما براساس استاندارد جهانی این آمار بسیار پایین بوده و ناکافی است.ط