باید با آینده پژوهی، به بار بیماری های فردا بیندیشیم

سرپرست وزارت بهداشت گفت: باید با آینده پژوهی، به بار بیماری های فردا بیندیشیم. بار بیماری های امروز، تلنبار نادیده گرفتن های دیروز ما در حوزه سلامت است. به همین دلیل، پژوهشگران، باید به حوزه سلامت کمک کنند تا اتفاقات آینده را پیش بینی کنیم که ناگهان به سیاه چال بیماری های نوظهوری نیفتیم که تمام منابع مالی کشور را خواهد بلعید.

به گزارش وبدا، دکتر سعید نمکی در بیست و چهارمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی اظهار کرد: به عنوان یک کهنه سرباز نظام سلامت و فردی که در سازمان برنامه و بودجه مسئولیت اداره مسائل بودجه ای کشور به خصوص در بخش سلامت را برعهده داشت، همواره بر خود می بالیدم که حوزه تحقیقات و فناوری سلامت با وجود سهم اندک از اعتبارات کشور، موفقیت های بسیار ارزنده ای در نظام سلامت کسب کرده است، این موفقیت نیز به برکت حضور نیروی انسانی توانمند، دانشمند و برجسته علمی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور و مراکز تحقیقاتی کشور میسر شده است. 

سرپرست وزارت بهداشت افزود: امروزه در ادبیات توسعه، انسان را ابزار توسعه نمی دانند، بلکه انسان توسعه یافته را هدف غایی توسعه قلمداد می کنند و نقش نیروی انسانی در توسعه ملی نقش بسیار چشمگیری است که خوشبختانه این موضوع در حوزه تحقیقات و فناوری سلامت هویدا است؛ این در شرایطی است که منابع اندکی در اختیار این حوزه بوده لذا با توجه به منابع اندک، کارهای بزرگ را در شرایط بحرانی انجام دادن، ستودنی است.

دکتر نمکی با اشاره به اقداماتی که در حوزه سلامت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور انجام شده، خاطرنشان کرد: بعداز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، در عرصه سلامت، اقدامات بزرگ و موثری انجام شده و اثرات چشمگیر آن در بیرون از مرزها توانست ایران را در بین 23 کشور شرق مدیترانه به رتبه نخست برساند. در آن برهه، در کاهش بیماری های واگیردار و بالابردن شاخص های سلامت موفق عمل کردیم.

سرپرست وزارت بهداشت با اشاره به پیشرفت هایی که در حوزه پژوهش و توسعه آموزش پزشکی در کشور به وجود آمده است، تصریح کرد: درحال حاضر در کشور، از تمامی رشته های تخصصی پزشکی بی نیاز هستیم و فرهیختگان و دانشمندان ما در مرزهای دانش در حرکت هستند. اما نباید از راه هایی که هنوز نرفته ایم، غافل شویم. روزی در کشور، کودکان را علیه شش بیماری واگیردار واکسینه می کردیم، اما امروز با مسائل جدی تری دست به گریبانیم، چراکه معضلاتی همچون، افزایش بیماری های غیرواگیر، سرطان ها، حوادث ترافیکی و بهداشت روان پریشان، حوزه سلامت را گرفتار کرده است و این در حالی است که وزارت بهداشت در کاهش این معضلات، کمترین سهم را داشته و این موضوع مشارکت بین بخشی عظیمی را می طلبد.

دکتر نمکی به دوران خدمت خویش در وزارت بهداشت، اشاره کرد و گفت: زمانی که معاون بهداشت وزارت بهداشت بودم، اداره کل بیماری های غیرواگیر را راه اندازی کردیم، چراکه بدیهی بود در کشوری که بیماری های واگیردا مهار می شود، سیمای اپیدمیولوژیک بیماری ها به سمت بیماری های غیرواگیر سیر پیدا خواهد کرد.

سرپرست وزارت بهداشت با تاکید براینکه حوزه پژوهش سلامت باید به موضوع بیماری های غیرواگیر بپردازد، عنوان کرد: امروز، بار بیماری ها، شاخص مهمی برای کشورهای درحال توسعه نیست که امکانات را هم به آن اختصاص دهند، بلکه باید با آینده پژوهی به بار بیماری های فردا بیندیشیم. بار بیماری های امروز، تلنبار نادیده گرفتن های دیروز ما در حوزه سلامت است. به همین دلیل، پژوهشگران، باید به حوزه سلامت کمک کنند تا اتفاقات آینده را پیش بینی کنیم که ناگهان به سیاه چال بیماری های نوظهوری نیفتیم که تمام منابع مالی کشور را خواهد بلعید.

دکتر نمکی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص جمعیت سالمند کشور نیز گفت: سالمندان کشور ما با سالمندان کشورهای دیگر متفاوت هستند، لذا پژوهشگران باید برای سلامت سالمندان مدل ملی طراحی کنند، چراکه سالمندان ما روحیه افسرده ای دارند، آنها در سنین جوانی به دلیل نبودن زیرساخت های اشتغال، نتوانستند به نحو شایسته نقش آفرینی کرده و همواره خودشان را سربار حس کرده اند. این افراد امیدی برای سالم زندگی کردن و ادامه یک زندگی شاد ندارند، بنابراین ما در کشور با جمعیت سالمند پرهزینه ای مواجه هستیم که باید برای آنها برنامه های راهبردی طراحی شود.

سرپرست وزارت بهداشت گفت: مشکلات سلامتی و بهداشتی در حاشیه شهرها و سلامت مردان نیز از جمله موضوعات مهمی است که باید در بخش پژوهش مورد توجه قرار گیرد.

دکتر نمکی بیان کرد: داگلاس نورث یکی از تئوریسین های برجسته توسعه است، به گفته او، هرچه برای پژوهش هزینه شود، سرمایه گذاری محسوب می شود. در جای دیگری گفته، برای اینکه میزان توسعه یافتگی کشوری را مورد بررسی قرار دهید، روحیه کاوشگر دانش آموزان مدارس آن کشور و در درجه بعدی نیز میزان پاسخگویی معلمان مدرسه به این روحیه کاوشگر را  مدنظر قرار دهید.

سرپرست وزارت بهداشت با بیان اینکه پژوهش باید در مدارس نهادینه شود، یادآور شد: بدون پرداختن به پژوهش به خصوص پژوهش های میدانی، راهکاری برای مسائل کشور نخواهیم یافت و به خطاهای گذشته گرفتار خواهیم شد.

دکتر نمکی، دخیل کردن بخش خصوصی در موضوع پژوهش را یکی از ضرورت های نظام سلامت برشمرد و گفت: در هیچ کشوری سهم پژوهش بیش از یک درصد از منابع ملی نیست و مابقی را بخش خصوصی جبران می کند، اما در کشور ما چنین نیست. برای درگیر کردن بخش خصوصی نیز product (محصول یا نتیجه) هم باید product قابل خریداری باشد، مقاله، گرچه یک شاخص ارزشمند است اما product فقط به مقاله محدود نمی شود، product باید بتواند گره ای از مشکلات نظام ارائه خدمت باز کند، یعنی اقتصاد ملی نیازمند چنین حرکتی است.

سرپرست وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: پرهیز از رفتار جزیره ای در نظام سلامت یکی دیگر از ضرورت هایی است که در حوزه پژوهش باید بیش از پیش به آن عمل شود. نباید از هم بیگانه باشیم، ساختار جزیره ای مشکل حوزه پژوهش کشور را حل نمی کند. باید به یگدیگر بپیوندیم و اولویت ها را شناسایی کنیم.

دکتر نمکی گفت: در حوزه پژوهش باید از دایره وزارت بهداشت بیرون رفت. امروزه، SDH یا مولفه های اجتماعی موثر برسلامت بسیار تاثیرگذارند. علاوه بر بخش خصوصی، دانشگاه های علوم پزشکی نیز باید به حوزه پژوهش ملحق شوند و به صحنه آیند. مولفه های سوسیواکونومیک، زیست محیطی، روانی و اقتصادی موثر بر سلامت، از جمله مولفه هایی هستند که از مولفه های درون بخش سلامت تاثیرگذارترند لذا باید سایر بخش ها درگیر شوند.

سرپرست وزارت بهداشت در پایان خطاب به پژوهشگران کشور، گفت: باید از مرزهای کشور فراتر روید. در حال حاضر مراکز تحقیقاتی بزرگی در دنیا وجود دارد که نباید کارهایی که آنها انجام داده اند را از نو آغاز کنید، آنها درهای دانش را نمی بندند، دانشمندان، افراد گشاده دستی هستند و نباید از این گنجینه عظیم دوری کنید، سعی کنید به آنها متصل شوید، از امکانات آنها استفاده کنید و پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی مشترک با آنها انجام دهید.