توصیه های مصرف دارو در حین بارداری

روابط عمومی معاونت غذا و دارو دانشگاه ایران- گر چه مصرف تعدادی از داروها حین بارداری ایمن و بی خطر می باشد اما اغلب ایمن نبوده، اثرات برخی بر روی نوزاد ناشناخته وبرخی از آنها هم ممکن است به نوزاد آسیب جدی وارد نماید.

به گزارش ایفدانا - Ifdana به نقل از روابط عمومی معاونت غذا و دارو دانشگاه ایران- گر چه مصرف تعدادی از داروها حین بارداری ایمن و بی خطر می باشد اما اغلب ایمن نبوده، اثرات برخی بر روی نوزاد ناشناخته وبرخی از آنها هم ممکن است به نوزاد آسیب جدی وارد نماید.

به گفته دکتر محمدی کارشناس واحد تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو گاهی اوقات زنان باردار به علت بیماری های که دارند مجبور به استفاده از برخی داروها می باشند زیرا بیماری آنها ممکن است به جنین صدمه وارد کند. شایان ذکر است که بعضی از داروها در طول سه ماهه اول بارداری برای جنین بیشترین خطر را دارند.

پزشکان در هنگام توصیه های خود در مورد یک داروی خاص، مضرات و منافع مصرف دارو در مادر باردار و جنین را مورد ملاحظه و بررسی قرار می دهند.

به عنوان مثال، اگر یک زن باردار مبتلا به یک عفونت مجاری ادراری باشد ، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک را تجویز کند. اما اگر عفونت ادراری درمان نشود، می تواند مشکلات طولانی مدت را برای مادر و نوزادش ایجاد می کند واز طرفی برای تجویز دارو می بایست هم سلامت مادر و هم سلامت جنین در نظر گرفته شود.

کسب اطلاع ازپزشک و داروساز درباره ایمنی مصرف ویتامین ها، داروهای گیاهی و مکمل ها الزامی است. زیرا هنوز هم ایمنی و سلامت بسیاری از داروهای گیاهی و مکمل ها در دوران بارداری به اثبات نرسیده است.

در ادامه دکتر محمدی گفت : سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) داروهای مورد استفاده در دوران بارداری ، را در یکی از 5 گروه A،B، C، D و X طبقه بندی کرده است. داروهای دسته A داروهای مجاز در بارداری می باشند. تحقیقات به اندازه کافی در مورد این داروها انجام شده و خطری مبنی بر اختلال در رشد و سلامت جنین در سه ماهه اول بارداری وجود ندارد.

داروهای دسته  B داروهایی هستند که مطالعات حیوانی در مورد این دسته از داروها خطری را علیه جنین نشان نداده است. از طرفی شواهد و مستندات کافی در خانم های باردار برای ایمنی مصرف این گروه از داروها وجود ندارد.

داروهای دسته C داروهایی هستند که به قطعیت نمی توان بی خطر بودن آن ها را رد کرد. مطالعات انسانی روی این دسته از داروها انجام نشده اما مطالعات حیوانی خطراتی را برای جنین نشان داده است. در مورد این داروها باید فوایدشان را در برابر مضرات مصرف شان سنجید.

 داروهای دسته D ، شواهد مثبتی مبنی بر خطراتی برای جنین در مطالعات انسانی نشان داده است و ممکن است برای یک کودک مضر باشد اما ممکن است به دلیل بیماری مادر بسیار مهم و مورد نیاز باشد. لذا بایستی منافع و خطرات مصرف این داروها ارزیابی شود

داروهای گروه X داروهایی هستند که هرگز و تحت هیچ شرایطی نباید آن ها را در زنان باردار استفاده کرد و در لیست داروهای ممنوعه برای خانم های باردار قرار دارند.

داروهای زیادی هستند که در هنگام بارداری مضر محسوب می شوند. برخی از داروهایی که برای استفاده ایمن نیستند عبارتند از: قرص های کنترل کننده بارداری، داروهای ضد آکنه، ایزوترتینوئین ، بعضی از داروهای گروه" استاتین ها " که برای کلسترول بالا استفاده می شوند، تتراسایکلین و داکسی سایکلین و میزوپروستول ،  اما اکثر واکسن ها در حین بارداری ایمن هستند.

 کارشناس واحد تحقیق و توسعه به اهمیت رشد نوزادان در هفته های ابتدایی بارداری اشاره کرد و افزود: در طول 12 هفته اول بارداری که نوزاد به سرعت رشد می کند. باید از قرار گرفتن کودک در  معرض چیزهایی که می تواند مضر باشد مانند الکل، سیگار، مواد مخدر ممانعت کرد.

قبل از مصرف هر گونه دارو در حین بارداری و حتی  از زمانی که برای بارداری برنامه ریزی می شود با پزشک مشورت شود. در طول بارداری باید اسید فولیک را برای محافظت از نوزاد از برخی از نقایص مادرزادی نخاعی زیر نظر پزشک مربوطه استفاده نمود.

پزشک می بایست از تمام بیماری ها و داروهای مصرفی در زنان باردار یا زنانی که قصد باردار شدن دارند مطلع باشد. لازم است بعضی از داروها را برای کاهش ریسک خطر در کودک به دوز های کمتر یا یک داروی دیگر تغییر داد. همچنین جهت مصرف داروها ی بدون نسخه در دوران بارداری بایستی با داروساز مشورت نمود.

استفاده از  الکل، تنباکو و مواد مخدر در دوره بارداری با عبور از جفت و بند ناف، منجر به نارسایی های در جنین و نقص مادرزادی، وزن کم هنگام تولد، انقباض جفتی ، سقط جنین و بروز مشکلاتی در رشد می شود. هیچ مقدار الکل یا مواد مخدر وجود ندارد که در حین بارداری ایمن باشد. گرچه ممکن است برخی از زنان که در طول بارداری این مواد را مصرف نمایند. بچه های به ظاهر سالم داشته باشند . با توجه به کوچکی کبد در نوزادان ، مصرف الکل در مادر باردار بسیار خطرناک است. استفاده از مواد مخدر نیز در دوران بارداری می تواند خطرناک باشد، اما ترک ناگهانی آن نیز می تواند باعث مشکلات شدید شود. لذا برای قطع مصرف مواد مخدر بایستی تحت تدابیر پزشکی اقدام نمود. داروهایی وجود دارد که کمک می کند تا به تدریج وابستگی به هروِئین  متادون یا بوپرنورفین را کاهش داد.

ترجمه: دکتر مهری محمدی