بدبختی نظام سلامت با «پول» شروع شد/مشکل پرداخت ها در وزارت بهداشت
محمد شریفی مقدم، در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهارداشت: مطالبات پرستاری اعم از کارانه و اضافه کار بیش از یک سال است که معوق شده، پرستاران طرحی تمدید نمیشوند، استخدام پرستاران منتفی شده، نیاز شدید به کادر پرستاری در بیمارستانها و…، نشان از ناکارآمدی نظام پرداخت در وزارت بهداشت دارد که بخش عمده منابع در این وزارتخانه صرف تعرفههای پزشکی میشود.
وی، بروز این مشکلات را ناشی از سیستم اشتباه پرداخت در وزارت بهداشت دانست و افزود: بدبختی نظام سلامت وقتی شروع شد که پای پول به نظام سلامت باز شد و گروهی منفعت طلب به بهانه افزایش کیفیت خدمات پزشکی و حضور بیشتر پزشکان در مراکز درمانی و با ترجمه هدفمند کتاب کالیفرنیا اقدام به تعرفه گذاری خدمات پزشکی کردند. در ابتدای امر ۲۰۰۰ خدمت و تا امروز بیش از ۶۰۰۰ خدمت تعرفه گذاری شده است.
دبیرکل خانه پرستار، ادامه داد: به بهانه طرح نوین خودگردانی بیمارستانها نظام پرداخت مبتنی بر فی فور سرویس را وارد سیستم وزارت بهداشت کردند. از زمانی که این طرح وارد سیستم این وزارتخانه شد متأسفانه نگاه به بیمار تبدیل به نوعی نگاه کالا محورانه و ابزاری شد. پرداخت از جیب مردم به شدت بالا رفت و علاوه بر آن پرداخت از جانب دولت نیز افزایش چشمگیری پیدا کرد چراکه بخشی از پرداخت بحث بیمهها توسط دولت صورت میگرفت. کار تیمی در بیمارستانها به شدت افت کرد و کیفیت خدمات فدای پول شد. آموزش پزشکی به شدت تنزل یافت و تبعیضها و بی عدالتیهای همه جانبه بر وزارت بهداشت حاکم شد. احتمال رانت و فساد در بین گروههای پزشکی شدت پیدا کرد. زیر میزیها رایج شد و در یک جمله اولویت اول بیمارستانها کسب درآمد شد و از بیمار فاصله معناداری گرفتند.
شریفی مقدم توضیح داد: در حالی که قبل از اجرای طرح فی فور سرویس در سال ۱۳۷۴، پرداختها به صورت حقوق ثابت و یا اصطلاحاً به صورت فیکس پیمنت و یا فول پیمنت بود. در آن زمان تعرفهای وجود نداشت و پزشکان میزان ساعات مشخصی را در هفته در مراکز درمانی حضور داشتند. از این رو با دقت و حوصلهی بیشتری به ویزیت کردن بیماران میپرداختند (اما در شرایط فعلی بسیاری از مواقع شاهدیم که پزشکان همزمان سه بیمار و یا حتی تعداد بیشتری را با هم ویزیت میکنند). در نتیجه بیمار میتوانست شرح حال کاملی را از خود ارائه دهد و پزشک نیز به واسطه عجله نداشتتن بررسی دقیقتری بر روی بیمار انجام میداد اما متأسفانه با اجرای نظام فی فور سرویس و قوت گرفتن انگیزههای مالی، پزشکان اکنون در پی این هستند که در زمانی کوتاه تعداد زیادی از بیماران را ویزیت نمایند که تبعات مخرب این موضوع بر هیچکس پوشیده نیست.
دبیرکل خانه پرستار در ادامه به وضعیت بحرانی فعلی و راهکار برون رفت از آن اشاره کرد و اظهار داشت: در شرایط فعلی که معوقات شرکتهای دارویی، پرستاران، پزشکان و…، به بیش از یک سال رسیده است و وزارت بهداشت و دولت در وضعیت بسیار نا مناسبی قرار گرفتهاند و با اعتراضات گستردهای مواجه شدهاند، پیشنهاد خانه پرستار به دولت برای برون رفت از این بحران تغییر نظام پرداخت به فیکس پیمنت و یا حقوق ثابت برای همه گروهها اعم از پزشک و پرستار است (پرداخت براساس ساعت حضور). این نظام پرداخت در بسیاری از کشورهای موفق دنیا تجربه شده و نتایج بسیار خوبی را نیز در پی داشته است.
شریفی مقدم در رابطه با نتایج اجرای این طرح توضیح داد: در نتیجه این نظام پرداخت پزشکان در زمان حضور در بیمارستان به جای توجه به K پزشکی و محاسبات مالی، تمرکز خود را بر مداوای بیمار یا انجام به نحو احسن جراحی معطوف میکنند. اگر پزشک با حوصله و توجه بیمار را ویزیت کند و به طور مثال به جای ۵۰ بیمار، ۲۰ بیمار را در روز ویزیت کند، هم بیمار به خوبی معاینه میشود، هم خطا کمتر میشود هم دانشجویان و ریزیدنت هامیتوانند از آموزش مناسبتری بهره مند شوند. زیرمیزیها و بسیاری از فسادها کاهش مییابد و شأن جامعه پزشکی با حذف تعرفهها باز خواهد گشت چرا که در حال حاضر به واسطه مراودات مالی سنگین بین مردم و جامعه پزشکی نگاه مناسبی نسبت به این قشر در جامعه وجود ندارد. کار تیمی تقویت خواهد شد. بی عدالتی به حداقل خواهد رسید. پرداختها شفاف و قابل کنترل خواهد شد و با صرفه جویی در منابع، دیگر شاهد این حجم از معوقات نخواهیم بود و آرامش به نظام سلامت باز خواهد گشت. از همه مهمتر نگاه ابزاری و کالایی به بیماران حذف و کرامت انسانی در خصوص بیماران حفظ خواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: ممکن است برخیها بگویند در نتیجه اجرای این روش، نیاز به تعداد بیشتری از پزشکان و پرستاران داریم، پاسخ این است که با اجرای این طرح و در نتیجه صرفهجویی قابل توجه در منابع وزارت بهداشت و دولت، تنها با بخشی از این منابع میتوان به تعداد مورد نیاز پزشک و پرستار استخدام نمود تا دیگر شاهد کمبود نیرو در هیچیک از بخشهای نظام سلامت نبوده و به استانداردهای جهانی نزدیک تر شویم.