تجهیزات پزشکی در جدال با فشارهای داخلی و خارجی
30میلیون دلار تجهیزات پزشکی در سال 1397 از ایران به کشورهای دیگر به ویژه کشورهای اروپایی صادر شد، حال آنکه هدف وزارت بهداشت رسیدن به صادرات 240 میلیون دلاری تجهیزات پزشکی بود اما این هدف‌گذاری در حالی است که اثرات تحریم‌ها نه تنها حوزه دارو را به چالش کشیده بلکه کسب و کار فعالان تجهیزات پزشکی را هم متلاطم کرده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تعادل ،با وجود آنکه 65 درصد تجهیزات پزشکی مورد نیاز در داخل کشور تولید می‌شود اما فرآیند تامین ارز و کمبود مواد اولیه بیشتر از هر زمان دیگری خط تولید این محصولات را تهدید می‌کند تا جایی که در چند ماه اخیر برخی تجهیزات مورد نیاز در بازار کمیاب شده یا با افزایش قیمت ناگهانی همراه بوده‌اند.
کارشناسان فعال در صنعت تجهیزات پزشکی معتقدند بخش عظیمی از نا بسامانی وضعیت فعلی در حوزه تجهیزات پزشکی از تحریم‌ها ناشی می‌شود اما نباید از نقش مدیریت بحران غافل شد تا جایی که در برخی موارد شاهد آن هستیم با شعار کنترل بازار، اجازه واردات به تجهیزات پزشکی که در کشور کمیاب شده تا آخرین لحظات داده نمی‌شود و کمبود عرضه در بازار هم زمینه افزایش قیمت را هموار می‌کند و هم قدرت چانه‌زنی را برای واردات با شرایط بهتر، کاهش می‌دهد.
درها را به روی تامین‌کنندگان باز می‌گذاریم
با وجود آنکه تاکنون مواضع وزارت بهداشت بر کنترل بازار داخل بوده اما در صحبت‌های روز گذشته وزیر بهداشت در مراسم افتتاحیه بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی تجهیزات پزشکی ایران، تغییر رویکرد نسبت به تامین تجهیزات پزشکی دیده شد.
سعید نمکی با تاکید بر اینکه کیفیت تجهیزات پزشکی خط قرمز این وزارتخانه است، بیان کرد: به مطالبات تأمین‌کنندگان تجهیزات پزشکی و دارو واقف هستیم، درها را به روی تأمین‌کنندگان باز می‌گذاریم و گرهی بر گره‌های قبلی نمی‌زنیم. سعی داریم به کسی رانت داده نشود و باجی از کسی خواسته نشود اما هیچ گونه رانتی نیز نه به واردات و نه به تولیدکنندگان داخلی نمی‌دهیم.
او افزود: ما با داشتن منابع محدود، باید قدرت چانه‌زنی بر سر قیمت‌ها را داشته باشیم، زیرا نمی‌توانیم تا ابد به بیمه‌ها فشار بیاوریم که سه برابر قیمت جهانی از تولید‌کننده داخلی خرید کنند.
اظهارات وزیر بهداشت در حالی است که تولیدکنندگان داخلی تجهیزات پزشکی با مشکلات ناشی از نا بسامانی نرخ ارز دست و پنجه نرم می‌کنند. مجید روحی، رییس انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی در این مراسم گفت: با فرایند بسیار دشوار تأمین قطعات و مواد اولیه مواجه هستیم.
ما خواستار حذف فرآینده‌های طاقت فرسا در تأمین ارز مورد نیاز تولید تجهیزات پزشکی هستیم چرا که هزینه‌های ۳۰ درصدی تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی کمرشکن است.او افزود: ما انتظار داریم در دوران جنگ اقتصادی، سختگیری‌ها بر تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی کمتر شود. با هیات امنای ارزی برای خریدهای راهبری به توافق رسیده‌ایم، تولیدکنندگان داخلی در برخی تجهیزات، مواد مصرفی و ابزارها تا ۱۰۰ درصد نیاز داخلی را تأمین می‌کنند.
تجهیزات پزشکی در سایه چتر دارو
بازار نا بسامان تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی در حالی است که در زمینه واردات هم اوضاع مطلوب نیست، فعالان این عرصه معتقدند تجهیزات پزشکی تاکنون نتوانسته گفتمان مستقل خود را پیدا کند و همواره در سایه چتر دارو دیده شده است حال آنکه همان التهابی که این روزها حوزه دارو را درگیر کرده در زمینه تجهیزات پزشکی هم دیده می‌شود.
سهیل خسروی، کارشناس و تامین‌کننده تجهیزات پزشکی درباره این موضوع گفت: چه بخواهیم و چه نخواهیم اثرات تحریم‌ها گریبان تجهیزات پزشکی را هم مانند دارو گرفته و اجازه نقل و انتقالات پولی را از واردکنندهها سلب کرده است.
همچنین به‌دلیل قیمت‌گذاری نامناسب صرفه اقتصادی چندانی برای فعالان این عرصه باقی نگذاشته تا برای واردات اقدام کنند. ضمن اینکه مطالبات شرکت‌ها روزبه‌روز از دولت بیشتر شده و همه اینها در مجموع دست به دست هم داده‌اند و سبب شده‌اند تا ذخیره‌سازی خوبی انجام نشود و با وجود هشدارها شاهد کمبود در بخش کالا و تجهیزات پزشکی باشیم.
البته به این مشکلات باید این موارد را هم اضافه کنیم که هزینه‌های بانکی برای نقل و انتقال پول و هزینه‌های حمل‌ونقل چیزی حدود 22تا 30درصد به قیمت کالا اضافه کرده که این در محاسبات اداره کل تجهیزات پزشکی دیده نشده، در نتیجه توان خرید ما به عنوان تولید‌کننده پایین آمده است.
او افزود: مشکل دیگری هم که وجود دارد مشکل حجمی است که اجازه نمی‌دهد جنس بیشتری وارد شود البته اینکه بازار کنترل شود اتفاق خوبی است اما نه در شرایط تحریم که دچار کمبود شده‌ایم. متأسفانه فرآیند به گونه‌ای است که کالا دچار کمبود می‌شود بعد تصمیم به واردات گرفته می‌شود.
این در حالی است که همواره باید کالاهای پزشکی در اولویت باشند تا دچار کمبود نشوند، به‌طور مثال در بیماری‌های مغزی و قلبی کمبود و نبود یک سری تجهیزات می‌تواند باعث مرگ بیماران شود، پس از اینکه کمبود ایجاد شود باید ذخیره‌سازی مناسب انجام گیرد. پس ما با سیاست حجمی مخالف نیستیم اما در زمان عادی نه در شرایط فعلی.
خسروی بیان کرد: مشکل واردکنندهها تنها این موارد نیست به‌طور مثال در مقطعی، سوزن آنژیوگرافی دچار کمبود شد و زمانی که کمبود آغاز می‌شود فراخوان می‌دهند، در این زمان وارد‌کننده تصمیم می‌گیرد این کمبود را که برای خودش نیز صرفه اقتصادی دارد تامین کند اما با مشکل روبه‌رو می‌شود، چگونه؟
این‌گونه که سیاست حجمی اجازه نمی‌دهد او بیشتر ازتعدادی که سال گذشته وارد کرده است سوزن آنژیوگرافی را وارد کند یا هم‌اکنون به‌دلیل اینکه قیمت تمام‌شده در سایت اداره کل اصلاح نشده است دچار کمبود در بالون‌های قلبی شده‌ایم. وارد‌کننده به‌دلیل صرفه اقتصادی این کالا را وارد نمی‌کند در نتیجه به همین راحتی جان مردم به خطر می‌افتد. ضمن اینکه ما در تهیه مواداولیه هم دچار مشکل هستیم.
این کارشناس تجهیزات پزشکی گفت: باید پرسید چرا اجازه می‌دهند کالا دچار کمبود شود بعد فراخوان فوری بدهند؟ آیا بعد از این همه مدت نمی‌شود مدیریتی اعمال کرد تا جان مردم به خطر نیفتد.
به‌هرحال خیلی از شرکت‌ها به‌خصوص چین، آلمان و اسپانیا با ما همکاری نمی‌کنند. پس در چنین شرایطی باید مدیریت درست وجود داشته باشد.
از طرف دیگر نکته‌ای که تحریم‌ها را تشدید کرده ملزم کردن استانداردهای سنجشی نه در همه موارد بلکه در بسیاری از موارد است؛ یعنی خودمان را محروم کرده‌ایم که از کشورهایی چون چین و هند که 70درصد واکسن و دارو و تجهیزات اروپا را تامین می‌کنند کالایی تهیه نکنیم.
جالب‌تر این است که ما از طرف امریکا تحریم هستیم اما باید کالا و تجهیزاتی وارد کنیم که مورد استاندارد امریکاست. ما هم‌اکنون باید برای خرید یک بخیه روی دست 5 برابر پول بدهیم به این علت که متناسب با استاندارد امریکاست. آیا در شرایط بحران باید چنین اقداماتی انجام داد؟ این در حالی است که ما می‌توانیم اجناس خوبی از اروپا تهیه کنیم.