تب کنگو می تواند کُشنده باشد/هشدار به ذبح کنندگان دام

تب کریمه کنگو به عنوان یکی از بیماری های قابل انتقال از حیوان به انسان، سلامت برخی گروه های شغلی را به شدت تهدید می کند.

به گزارش خبرنگار مهر، تب کریمه کنگو یک عفونت ویروسی مشترک بین انسان و حیوان است و این بیماری از طریق گزش کنه به حیوانات منتقل می‌شود و آنها را بیمار می‌کند، اما علائمی در حیوان ایجاد نمی‌کند که باعث تشخیص شود و ظاهر حیوان کاملاً طبیعی است.

بیماری تب کریمه کنگو می‌تواند به صورت مستقیم از دام به انسان و یا از طریق گزش انسان توسط کنه آلوده منتقل شود. این در حالی است که اکثر موارد این بیماری در افرادی دیده می‌شود که با دام سر و کار داشته‌اند. چرا که بیماری تب کریمه کنگو از طریق گزش دام توسط کنه آلوده ایجاد می‌شود.

بیماری که می‌تواند کشنده باشد

محمدمهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، با خطرناک خواندن تب کریمه کنگو، گفت: این بیماری جان فرد مبتلا را به شدت در معرض تهدید جدی قرار می‌دهد و اگر به موقع اقدامات مراقبتی و درمانی صورت نگیرد، تا حدود ۳۰ درصد موارد مبتلا می‌تواند منجر به مرگ شود.

وی با اشاره به اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون ۵۴ مورد ابتلاء به این بیماری مشاهده شده است که تمامی موارد تحت مراقبت و درمان قرار گرفته‌اند، افزود: ۵ نفر از افراد مبتلا شده نیز به رغم انجام اقدامات درمانی، جان خود را از دست دادند.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، گفت: اکثر موارد بیماری تاکنون در تمام طول سال‌هایی که این بیماری شناسایی شده است، مربوط به استان‌های مرزی کشور و به خصوص سیستان و بلوچستان بوده است.

وی با تاکید بر تشدید مراقبت‌های بهداشتی، گفت: اگر این نکات بهداشتی کاملاً رعایت نشود، شانس ابتلای به بیماری افزایش پیدا می‌کند، زیرا ظاهر دام به هیچ عنوان نمی‌تواند نشان دهنده وجود بیماری در حیوان باشد.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تصریح کرد: یکی از اقدامات بسیار مهم در کشتارگاه‌ها این است که وقتی دام به کشتارگاه سپرده شد تا ذبح شود، حداقل ۲۴ ساعت در یک فضای مخصوص نگه داری شود که به آن فضای پیش سرد گفته می‌شود، زیرا این اقدام باعث می‌شود که ویروس در بدن دام از بین رود و بعد از آن به بازار عرضه می‌شود. در صورتیکه اگر ذبح دام در کنار خیابان‌ها و جاده‌ها باشد و توسط مردم عادی انجام شود، چنین امکانی برای نگهداری وجود نداشته و جان کسی که با این دام سروکار دارد، مورد تهدید قرار می‌گیرد.

بیماری مشترک حیوان و انسان

مسعود مردانی عضو هیئت مؤسس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF)، یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که به وسیله کنه‌های سخت گونه «هیالوما» به انسان و یا حیوان منتقل می‌شود. علاوه بر آن، سایر راه‌های انتقال این بیماری به دنبال تماس با خون و یا بافت آلوده انسان و حیوان آلوده است. به علت بیماری زایی بالای ویروس امکان انتقال فرم بیمارستانی این بیماری نیز محتمل است که متأسفانه در ایران عده‌ای قربانی این بیماری شده‌اند.

وی افزود: تماس با خون و بافت بیماران به خصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آنها گردد باعث انتقال بیماری می‌شود. بیمار در طی مدتی که در بیمارستان بستری است بشدت برای دیگران آلوده کننده است، که موجب عفونت‌های بیمارستانی نیز خواهد شد.

علائم بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو

۱- دوره کمون: بستگی به راه ورود ویروس دارد. پس از گزش کنه، دوره کمون معمولاً یک تا ۳ روز است و حداکثر به ۹ روز می‌رسد. دوره کمون به دنبال تماس با بافت‌ها یا خون آلوده معمولاً ۵ تا ۶ روز است و حداکثر زمان ثابت شده ۱۳ روز بوده است.

۲- قبل از خونریزی: شروع علائم ناگهانی حدود یک تا ۷ روز طول می‌کشد، بیمار دچار سردرد شدید، تب، لرز، درد عضلانی بخصوص در پشت و پاها، گیجی، درد و سفتی گردن، درد چشم، ترس از نور می‌شود. ممکن است حالت تهوع، استفراغ بدون ارتباط با غذا خوردن و گلو درد و احتقان ملتحمه در اوایل بیماری وجود داشته باشد که گاهی با اسهال و درد شکم و کاهش اشتها همراه می‌شود. تب معمولاً بین ۳ تا ۱۶ روز طول می‌کشد. تورم و قرمزی صورت، گردن و قفسه سینه، پرخونی خفیف حلق و ضایعات نقطه‌ای در کام نرم و سخت شایع هستند. تغییرات قلبی عروقی شامل کاهش ضربان قلب و کاهش فشارخون مشاهده می‌شود.

۳- مرحله خونریزی دهنده: مرحله کوتاهی است که به سرعت ایجاد می‌شود و معمولاً در روز ۳ تا ۵ بیماری شروع می‌شود و یک تا ۱۰ روز به طور متوسط ۴ روز طول می‌کشد. خونریزی در مخاط‌ها و پوست به خصوص در قسمت بالای بدن و در طول خط زیر بغلی و زیر پستان در خانم‌ها دیده می‌شود.

۴- دوره نقاهت: بیماران از روز دهم وقتی ضایعات پوستی کمرنگ می‌شود، به تدریج بهبودی پیدا می‌کنند. اغلب بیماران در هفته‌های سوم تا ششم بعد از شروع بیماری وقتی شاخص‌های خونی و آزمایش ادرار طبیعی شد از بیمارستان مرخص می‌شوند. مشخصه دوره نقاهت طولانی بودن آن به همراه ضعف است که ممکن است برای یک ماه یا بیشتر باقی بماند. گاهی موها کامل می‌ریزد که پس از ۴ تا ۵ ماه ترمیم می‌شود.

درمان بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو

مردانی در خصوص درمان بیماری گفت: این بیماری را با درمان ضد ویروس «ریبایروین» می‌توان کنترل نمود. برای اولین بار مطالعات پژوهشی اساتید دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی کارایی این دارو را در بیماران تب خونریزی دهنده کریمه کنگو به اثبات رساندند که از حدود ۱۰ دهه قبل رفرانس کتاب‌های مرجع پزشکی از جمله کتاب مندل قرار گرفته است. قابل ذکر است این دارو توسط معاونت امور بهداشتی وزارت بهداشت به رایگان در تمامی مراکز بهداشتی و درمانی کشور، در اختیار نیازمندان قرار داده می‌شود.

پیشگیری از بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو

استاد گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، جهت پیشگیری از این بیماری، رعایت مسائل بهداشت فردی و اجتماعی و عدم استفاده از گوشت تازه قربانی شده، ذبح بهداشتی گوسفند در کشتارگاه‌ها و رعایت بهداشت کنترل عفونت در موارد بیمارستانی را توصیه نمود و افزود: گوشت گوسفند در ۲۴ ساعت بعد از ذبح از ویروس پاک می‌شود و استفاده از آن بلامانع است ولی توصیه می‌شود در ۲۴ ساعت ابتدای ذبح حیوان از گوشت و جگر تازه آنها استفاده نشود.

وی گفت: با توجه به اینکه بعد از مراسم عبادی حج و عید سعید قربان و افزایش موارد ذبح غیربهداشتی دام، امکان بروز موارد جدید این بیماری اجتناب ناپذیر است، برای جلوگیری از این موضوع، باید نسبت به ذبح بهداشتی دام در کشتارگاه‌های صنعتی که مورد تأیید سازمان دامپزشکی است، اقدام نمود.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت، در سال‌های اول شناخت تب کریمه کنگو در دهه ۷۰، سالانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ مورد از این بیماری در کشور تشخیص داده می‌شد که بیشتر در مرزهای شرقی کشور بود. اوایل که این بیماری درست شناخته نمی‌شد و دیر متوجه آن می‌شدند ۳۰ تا ۵۰ درصد تلفات داشت. در حال حاضر که این بیماری شناخته شده است تلفات آن به کمتر از ۱۰ درصد کاهش یافته است.