کمبود پزشک؛ از واقعیت تا انحصار/مردم مناطق محروم فعلا بیمار نشوند
کمبود پزشک متخصص در مناطق محروم کشور، از جمله چالش های پیش روی متولیان نظام سلامت است. اما، مخالفان افزایش ظرفیت پزشکی معتقدند که در چند سال آینده این کمبود مرتفع خواهد شد.
به گزارش خبرنگار مهر، موضوع کمبود پزشک به ویژه پزشک متخصص در مناطق محروم و کم برخوردار کشور، یکی از چالش‌های متولیان نظام سلامت بوده است. این در حالی است که مخالفان افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی، معتقدند که ظرف چند سال آینده تعداد پزشکان کشور به اندازه‌ای افزایش خواهد یافت که می‌تواند این کمبودها را جبران کند. در این بین، موافقان افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی، بر این عقیده اند که جامعه به تعداد بیشتری پزشک نیاز دارد و موضوع «انحصار» را، تنها بهانه مخالفان افزایش ظرفیت پزشکی می‌دانند.
ادعای وزیر بهداشت
سعید نمکی به عنوان اولین وزیر غیر پزشک که بر مسند وزارتخانه قرار گرفته است، مخالف افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی است. او با طرح این موضوع که هر سال ۷ هزار نفر دانشجوی پزشکی فارغ التحصیل می‌شوند که برای نقاط محروم ۳۰ درصد ظرفیت ویژه در نظر گرفتیم، عنوان داشته که به عنوان وزیر و کسی که چهار دهه از عمر خود را در این حوزه صرف کرده است، می‌گویم که با کمبود پزشک به شکلی که برخی مطرح می‌کنند، مواجه نیستیم.
وی افزود: ممکن است برخی جاها خدمات رسانی معیوب باشد، اما این موضوع به خاطر توزیع نامناسب پزشک است. ما باید جاذبه لازم را برای ماندگاری پزشکان در نقاط محروم فراهم کنیم تا بتوانیم کمبود پزشک در این مناطق را مرتفع سازیم.
وزیر بهداشت گفت: افزایش دو برابری ظرفیت دانشجوی پزشکی به جز خیل عظیم پزشکان بیکار در آینده، حاصلی ندارد و این دور ریختن سرمایه‌های ملی است.
کمبود پزشک داریم
مسعود قاسمی رئیس انجمن آترواسکلروز ایران، با عنوان این مطلب که تعداد بیمارستان‌ها یکی از معیارهای توانایی درمان در دنیا محسوب می‌شود، گفت: در ایران، ۳۷ هزار پزشک متخصص فعال هستند که استاندارد معمول آن حداقل ۶۴ هزار پزشک متخصص است.
وی با بیان این مطلب که کمبود پزشک داریم، افزود: رفع کمبود پزشک فقط با افزایش پذیرش دانشجوی پزشکی قابل جبران نیست، بلکه در توزیع مناسب پزشک دچار مشکل هستیم.
قاسمی با عنوان این مطلب که در حال حاضر شاهد مهاجرت پزشکان به خارج از کشور هستیم، گفت: در سال ۳۵۰ پزشک عمومی و ۳۰۰ پزشک متخصص، از کشور مهاجرت می‌کنند.
مشکل ماندگاری پزشکان در مناطق محروم و مرزی
وقتی موضوع کارانه‌های نجومی برخی پزشکان مطرح می‌شد، متولیان نظام سلامت در وزارت بهداشت، تعداد اندک پزشک و جراح متخصص در مناطق محروم و مرزی را، یکی از دلایل دریافت کارانه‌های چند ده میلیونی آن دسته از پزشکانی عنوان می‌کردند که در این مناطق حضور داشته و می‌بایست روزانه چند عمل جراحی را انجام دهند. همین مسئله منجر به افزایش کارانه این قبیل از پزشکان می‌شود.
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که موافقان افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی، معتقدند ما باید به قدری نیروی متخصص در این قبیل مناطق داشته باشیم تا علاوه بر رفع کمبودها، درآمدها را نیز عادلانه تر کنیم.
مشکل ماندگاری پزشکان متخصص و فوق تخصص در مناطق بد آب و هوا و کم برخوردار کشور، یکی از دغدغه‌های سال‌های دور متولیان نظام سلامت است. چالشی که وزارت بهداشت برای حل آن، به هر شیوه و سیاستی دست زده است، اما هنوز نتوانسته شرایط حضور پزشکان متخصص در این قبیل مناطق را در حد مطلوب فراهم کند.
قریب به اتفاق پزشکان بعد از گذراندن دوره طرح خود در مناطق محروم و کم برخوردار، به سمت کلانشهرها و پایتخت روانه می‌شوند و حاضر نیستند در مناطق محروم و کم برخوردار باقی بمانند.
طرح تحول سلامت و ماندگاری پزشکان
یکی از اهداف و سیاست‌های وزارت بهداشت با اجرای طرح تحول سلامت، ماندگاری پزشکان در مناطق محروم بوده است. البته تا حدودی نیز توانسته بود با این طرح، اندکی از مشکلات مردم این مناطق برای دسترسی به پزشک متخصص را رفع کند. اما، پس از گذشت چند سال از اجرای طرح و مشکلات مالی که در مسیر تداوم این طرح پیش آمد، موضوع ماندگاری پزشکان در مناطق کم برخوردار کشور نیز تحت الشعاع قرار گرفت.
وزیر بهداشت، نیز با عنوان این مطلب که شاهد توزیع نامناسب نیروی پزشکی در کشور هستیم، اظهار داشت: پزشکان عمومی وجود دارند که به حرفه غیر پزشکی می‌پردازند و در مناطق محروم حضور پیدا نمی‌کنند زیرا انگیزه لازم و کافی برای آنها ایجاد نکرده‌ایم.
در همین حال، محمد شریفی مقدم معاون توسعه و مدیریت منابع انسانی سازمان نظام پرستاری، با اشاره به افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پرستاری، گفت: چرا نباید ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی افزایش یابد، در حالی که با کمبود پزشک متخصص در مناطق محروم و کم برخوردار کشور مواجه هستیم.
مردم مناطق محروم فعلاً بیمار نشوند
مخالفان افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی، بر این عقیده اند که ظرف چند سال آینده شاهد اشباع فارغ التحصیلان پزشکی در کشور خواهیم بود و از همین رو، لازم نیست بر تعداد دانشجویان پزشکی افزوده شود. این ادعا می‌تواند چنین تفسیر شود که مردم مناطق محروم و کم برخوردار کشور، برای دسترسی به پزشک متخصص و …، فعلاً بیمار نشوند تا شاید تعدادی از این پزشکان راضی شوند در مناطق محروم و کم برخوردار مشغول خدمت شوند.
علت کمبود پزشک در مناطق محروم
محمدرضا ظفرقندی رئیس کل سازمان نظام پزشکی، در واکنش به علت کمبود متخصص در برخی رشته‌های پزشکی، گفت: مشکل ما توزیع نامناسب پزشک است. باید برای مناطق محروم، تسهیلات و امکانات جذب پزشک متخصص فراهم شود، ضمن اینکه باید از نیروهای بومی استفاده کنیم.
وی افزود: پیش بینی کرده‌ایم تا سال ۱۴۰۴ این کمبودها مرتفع شده و در برخی رشته‌ها، پزشک مازاد خواهیم داشت.
در حال حاضر به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت، ۱.۷۴ درصد پزشک داریم.
با توجه به اینکه قرار است تا سال ۱۴۰۴ مشکل کمبود پزشک در کشور مرتفع شود، می‌توان از مردم مناطق محروم و کم برخوردار کشور خواست که در این ۶ سال، بیمار نشوند و یا اینکه به سمت کلانشهرها و پایتخت نیایند. البته این اتفاق در حالی رخ خواهد داد که بتوانیم زمینه ماندگاری پزشکان متخصص در این قبیل مناطق را مرتفع سازیم. در غیر این صورت، افزایش آمار پزشکان در شهرهای بزرگ همچون تهران، نه تنها مشکلی را حل نخواهد کرد که برعکس بر مشکلات موجود نیز دامن خواهد زد. در همین حال، موضوع «انحصار در پزشکی» که مورد ادعای موافقان افزایش ظرفیت پزشکی است، باعث شده تا ابهامات در این زمینه تشدید شود.