افزایش دسترسی و کاهش هزینه های پرداختی از جیب مردم با اجرای سند جامع خدمات سلامت/ لزوم توجه به خدمات سلامت فراتر از نگاه صنفی/ تدوین استانداردهای مورد نیاز برای خدمات داروسازان
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو گفت: اجرای سند جامع خدمات سلامت باعث افزایش دسترسی و کاهش هزینه های پرداختی از جیب مردم می‌شود.
به گزارش ایفدانا، دکتر مهرناز خیراندیش با اشاره به ابلاغ نهایی سند جامع خدمات سلامت توسط وزیر بهداشت، گفت: در دنیا داروسازان و داروخانه‌ها در داخل شهرها و بیمارستان‌ها چه در سطح بستری و چه سطح سرپایی، در کشورهایی مانند انگلستان، ایرلند و حتی کشورهای سطوح اقتصادی-اجتماعی پایین تر، خدمات وسیع تر و مرتبط تری را در حوزه سلامت به بیماران ارائه می‌کنند که متاسفانه در سیستم و نظام خدمات دارویی ما مغفول مانده است.
وی افزود: سال‌هاست که از همه کشورها در حوزه ارائه خدمات دارویی عقب مانده ایم و خدماتی که الان در بیمارستان ها توسط داروسازان ارائه می‌شود، با خدماتی که در دنیا ارایه می شود، متفاوت است و به نوعی یک ضعف در نظام سلامت ما محسوب می شود.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو با بیان اینکه در مکررا اسناد سازمان بهداشت جهانی قید شده است که خدمات داروسازان دسترسی بیماران به خدمات سلامت را افزایش می دهد، عنوان کرد: بر این اساس، صف انتظار بیماران کمتر شده، بیماران راحت تر به خدمات دسترسی خواهند داشت و در اینگونه خدمات اولیه، هزینه بیمار نیز کاهش خواهد یافت.
وی با بیان اینکه نظام هاب سلامت، همه جا به ارتقای دسترسی و کاهش پرداختی از جیب بیماران و شهروندان فکر می کنند، خاطرنشان کرد: تمام دنیا سعی دارد که دسترسی را افزایش و پرداخت از جیب بیمار را تا حد مقدور و با رعایت استانداردها کاهش دهند و بر این اساس خدمات داروسازان در برخی از کشورها مورد حمایت نظام های سلامت قرار دارند در حالی که در کشور ما در این حوزه نسبت به سایر کشورها تاخیر داریم و نتوانسته ایم بر اساس ضوابط ملی خود و اصول و موازینی که در دنیا برقرار است خدماتی را تعریف کرده و بر اساس آن دسترسی به خدمات را افزایش دهیم.
وی بیان کرد: برای این موضوع، توجیه این است که نظام سلامت صنفی فکر نمی کند، یعنی وزارت بهداشت نباید به این موضوع نگاه صنفی داشته باشد، که صرفاً به پزشک یا داروساز فکر کند. نظام سلامت باید به دسترسی راحت تر مردم به خدمات و پایین آوردن پرداختی از جیب بیماران فکر کند، بنابراین سند جامع خدمات سلامت مسئله مهمی است که باید از آن دفاع کرد. چنانچه در دنیا همه خدمات مربوط به آن، پیاده شده است و در اغلب کشورها بویژه کشورهای توسعه یافته هم اکنون ارائه می‌شود.
وی با بیان اینکه خدمات سلامت در برخی از کشورها مانند انگلستان مورد حمایت بیمه ها نیز قرار دارند، گفت: بیمه‌ها بر این باور هستند که اگر برخی خدمات توسط داروساز ارائه شود برای بیمه ها هزینه-اثربخش تر تمام می شود و گیرندگان خدمت نیز کمتر دچار عوارض می‌شوند، از سوی دیگر در هزینه های اضافی و غیرضروری خود صرفه جویی می‌کنند. این موضوع به گونه ایست که در برخی جوامع، بیمه ها بعضی از این خدمات را پوشش داده و برخی را ممکن است تحت پوشش نداشته باشند و پرداختی از جیب مردم صورت گیرد، اما در نهایت هزینه اب که بیمار برای این سطح از خدمت در داروخانه پرداخت می کند به نسبت هزینه ای که در مطب یا درمانگاه پرداخت می‌کند، کمتر خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه اغلب خدماتی که در سند جامع خدمات سلامت ابلاغی آمده است به جز چند مورد (داروهای ترکیبی و نسخه‌ای) مابقی خدماتی هستند که به صورت داوطلبانه و بنا به درخواست بیمار و یا حتی پزشک ارائه می‌شود، اظهار کرد: این سند یک سند چشم انداز بیست ساله است، علیرغم اینکه خدمات این سند در اغلب کشورها در حال ارائه است، اما پیش بینی کرده‌ایم که قادر به انجام چنین تغییر و تحولی در سیستم سلامت بصورت دفعتب نباشیم، بنابراین طبق این سند در ۲۰ سال آینده انتظار داریم که داروسازان ما در نظام سلامت ایران همانند سایر کشورها خدمات سلامت را به بیماران ارائه کنند و در این چارچوب جای گیرند.
وی با اشاره به اینکه این سند شامل برخی خدمات سلامت از سطح پیشگیری اولیه تا ثالثیه می شود، گفت: امیدواریم سالانه دو یا سه خدمت در سطوح مختلف به خدمات داروسازان اضافه کنیم تا داروسازان ما به سمت ارائه خدمات سلامت پیش رفته و به تدریج داروخانه ها از محل فروش محصول به سمت محل ارایه خدمات سلامت محور و مراقبتهاب فراگیر حرکت کنند.
وی با اشاره به اینکه تعبیر داروهای OTC در کشور ما و دنیا متفاوت است، گفت: چیزی که در کشور ما وجود دارد، این است که فردی که ناخوشی جزئی دارد و با مراجعه به داروخانه داروی مدنظر خود را دریافت می کند و داروساز آن را در اختیار بیمار قرار می‌دهد، درحالی که این موضوع اشتباه است و نیاز به تدوین استانداردی دارد و وقتی بیمار به داروخانه مراجعه می کند و علائم بیماری را می گوید، داروساز تشخیص می‌دهد که فرد باید به پزشک مراجعه کند یا صرفا داروی OTC دریافت کند.
وی با تاکید بر اینکه خدمات ارائه شده در داروخانه ها نیاز به تدوین ضوابط و استاندارد دارد، خاطرنشان کرد: برخی از این خدمات حتی نیاز به ارائه آموزش دارند، به عنوان مثال در دنیا اجازه خروج واکسن آنفولانزا از داروخانه ها داده نمی‌شود چرا که تأمین زنجیره سرد واکسن بسیار مهم است و بر این اساس واکسیناسیون در داخل داروخانه انجام می شود، لذا اغلب خدماتی که در این سند نوشته شده است نیاز به تدوین استاندارد خدمت و بعضاً آموزش دارد، یعنی اگر آموزش داده نشود و داروخانه واجد شرایط آن استانداردها نباشد و مدارک مورد نیاز را نداشته باشد، قاعدتاً حق ارائه خدمت اضافی را نخواهد داشت.
وی خاطر نشان کرد: بنا نیست که هر خدمتی که در سند نوشته شده در هر داروخانه‌ای قابل ارائه باشد، به عنوان مثال در طرح کنترل فشار خون که داروخانه ها هم پای مطب پزشکان به صورت فعال در این طرح شرکت کردند از میان داروخانه هایی که برای شرکت در این طرح ثبت نام کرده بودند داروخانه هایی انتخاب شدند که واجد برخی از شرایط بودند. این طور نبود که که هر داروخانه بتواند در این طرح مشارکت کنند چرا که باید دارای شرایط خاص بود.
وی با اشاره به اینکه اجرای سند خدمات سلامت طی ۲۰ سال آینده می‌تواند با افزایش دسترسی هزینه های نظام سلامت را کاهش دهد، گفت: تمام خدماتی که در این سند آمده است نیاز به استاندارد دارد که باید برای آنها نوشته شود و اگر نیازی به دوره آموزشی هست باید تدوین شود و داروخانه‌هایی که واجد شرایط شدند و مدرک های مورد نیاز را گرفته اند، می توانند این خدمات را ارائه دهند.
به گفته وی اگر خدمتی توسط داروخانه ها به بیماران ارائه شد فعلا به صورت پرداختی از جیب مردم است که به هیچ عنوان خدمتی خلاف ضوابط و قوانین ملی ما که داروساز حق درمان دارویی ندارد، در آن اعمال نشده است. بنابراین این سند، خدمتی اضافه تر از خدماتی که داروساز در ایران و در دنیا می‌تواند ارائه بدهد، نیست.
وی در مورد برخی از موضع گیری ها نسبت به این سند نیز توضیح داد: برخی از همکاران ما به اصول اولیه FDA و WHO برای بررسی علمی و قانونی نسخه ها، آشنایی ندارند و لازم است که نظام سلامت، بدون نگاه صنفی و با یک دید واضح و کامل که خوشبختانه در این دوره وجود دارد، به این موضوع توجه کند چرا که ما در این حوزه نسبت به سایر کشورهای دنیا متاسفانه عقب هستیم.