محصولات سلامت‌محور تقلبی، چالش جهانی در بحران کرونا

ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم، دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو نسبت به فرآورده های سلامت محور تقلبی مرتبط با کرونا خصوصا محصولات ضدعفونی کننده تقلبی هشدار داد.

به گزارش ایفدانا، با توجه به کشف و ضبط محصولات تقلبی مورداستفاده در پیشگیری و درمان بیماری کوید ۱۹ در سطح جهان و همچنین از طریق پلیس بین الملل، به اطلاع می‌رساند یکی از چالش‌های پیش روی جوامع در حال حاضر مقابله با تولید و توزیع داروها و فرآورده‌های سلامت محورقاچاق و تقلبی است.

 این موضوع به‌عنوان یک عامل مهم تهدیدکننده سلامت جامعه مطرح بوده است و ضروری است نهادهای ناظر امر و تمامی آحاد جامعه با هوشیاری و انجام اقدامات موثر به مقابله با آن بپردازند.

بر اساس آمار گزارش‌شده از سازمان پزشکی قانونی کشور مسمومیت‌های ناشی از الکل تقلبی حاوی متانول از اول اسفند ۹۸ تا ۱۹ فروردین ۹۹ منجر به مسمومیت بیش از ۳۰۰۰ و فوت ۷۲۸ نفر شده است.

یکی دیگر از چالش های پیش روی جوامع با بروز همه گیری بیماری COVID-۱۹،تحقیق، تولید و توزیع داروهای مناسب جهت درمان این بیماری است. متاسفانه در تمام دنیا، موازی با تلاش دانشمندان علم پزشکی در جهت تولید داروهای موثر، سایه شوم قاچاق و داروهای تقلبی مشاهده می شود.

پدیده قاچاق دارو و داروهای تقلبی (counterfeit drugs) مسئله ای است که از مدت های مدیدی تا کنون، به عنوان یک عامل تهدید کننده سلامت مطرح بوده است و هشیاری و انجام اقدامات موثر در این زمینه از جانب تمامی افراد جامعه تنها راه موثر در مقابله با قاچاقچیان دارو است.
 
 منظور از داروی تقلبی چیست؟

بر اساس تعاریف موجود در منابع معتبر (WHO و FDA) داروهای تقلبی، ممکن است دارای آلودگی یا حاوی ماده مؤثره اشتباه و یا کلا فاقد ماده موثره دارویی باشد. همچنین ممکن است داروهای تقلبی حاوی ماده موثره مناسب اما با دوز اشتباه باشد. تولید و توزیع داروهای تقلبی غیرقانونی بوده و عواقب زیانباری برای سلامتی دارند.

داروهای تقلبی چه مشکلاتی را برای مصرف کننده ایجاد می کنند؟

در روند درمان بیماری از طریق مصرف دارو، در واقع این ماده موثره دارویی است که با اثر بر ارگان هدف، منجر به بهبودی شرایط خاص بیمار می شود. در صورتیکه اگر دارویی حاوی ماده موثره غیر معتبر و ناشناخته باشد، نه تنها اثری در درمان بیماری نخواهد داشت بلکه ممکن است با داروهای مصرفی فرد تداخل ایجاد کند یا باعث بروز عوارض جانبی شود و یا مشکلات جدی را برای سلامتی فرد مانند بروز واکنش های آلرژیک ایجاد کند.

از آنجا که بر چرخه تولید و توزیع و نگهداری داروی تقلبی، نظارت قانونی وجود ندارد، ممکن است این داروها به لحاظ دما، نور و رطوبت در شرایط درستی نگهداری نشوند و به همین دلیل ضمن مصرف بیماران، بی اثر و یا خطرناک باشد.

داروهای تقلبی جایی در بازار مصرف ندارند و به همین دلیل پس از تولید مخفیانه، از طریق قاچاق توزیع می شوند.

بنابراین جامعه با تهیه داروها از منابع معتبر یعنی داروخانه ها می تواند سلامت خود را تضمین کند.

 در صورت تهیه دارو از مراکز نامعتبر مانند خرید از دستفروشان یا خرید از طریق تلفنی، خطر بروز عواقب ناشی از داروی تقلبی، به صورت قابل توجهی افزایش می یابد. براساس گزارش های رسیده از مقامات رسمی در کشورهای مختلف و اطلاعات منتشر شده در روزنامه ها و مجلات، تقلب در انواع داروها انجام می شود. به طور کلی، داروهای با مصرف گسترده و داروهای گران قیمت اهداف اصلی تقلب ها هستند.

بیشترین تعداد گزارش تقلب دارویی در جهان مربوط به آنتی بیوتیک ها،داروهای ضد تک یاخته، هورمون ها و استروئیدها است. در کشور های در حال توسعه، آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد تک یاخته، مانند داروهای ضد مالاریا معمولاً جعل می شوند. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته هورمون ها و استروئیدها اکثر موارد گزارش شده تقلب دارویی را تشکیل می دهند.
 
مبارزه با قاچاق و داروی تقلبی، نیازمند اقدامات نظارتی شدیدتر بر بازار توزیع فرآورده های سلامت و همچنین جلب همکاری بیش‌از پیش نهادهای نظارتی و همکاری مردم در خصوص تهیه فرآوردهای سلامت از مجاری قانونی و داروخانه ها است.