عوارض و خطرات دیابت بارداری/اهمیت کنترل قند خون
یک متخصص بیمارهای داخلی به اهمیت ارزیابی‌های قبل وحین بارداری در تشخیص و کنترل دیابت بارداری اشاره کرد و گفت: افزایش قند خون در بارداری، از جمله مشکلات افراد باردار است.
به گزارش خبرگزاری مهر، آسا یوسفی متخصص بیمارهای داخلی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره دیابت بارداری، افزود: برای تعریف دیابت بارداری، ابتدا لازم است محدوده قند خون نرمال در بارداری را بدانیم. در بارداری قند خون نرمال ناشتا، بین ۶۰ تا ۹۵ و قند خون نرمال ۲ ساعت بعد از غذا، بین ۸۰ تا ۱۲۰ است. اگر سطح قند خون از این محدوده فراتر رود، تشخیص دیابت بارداری مطرح می‌شود.
به گفته وی، افزایش قند خون در بارداری، از جمله مشکلاتی است که افراد در بارداری با آن مواجه هستند. میزان شیوع آن در خانم‌های باردار در ایران، حدود ۴ درصد و در جوامع مختلف ۳ تا ۱۴ درصد است. از این افراد، حدود ۱۰ درصد، از قبل به دیابت مبتلا هستند و حدود ۹۰ درصد، حین بارداری به این مشکل دچار می‌شوند که این گروه دچار دیابت بارداری هستند. قند خون بالا در بارداری می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره علت بروز دیابت بارداری توضیح داد: مهم‌ترین دلیل بروز دیابت بارداری ترشح هورمون‌های جفت است که با اثرات انسولین مادر مقابله می‌کند و در نتیجه، به افزایش گلوگز خون در مادر منجر می‌شود. این قند از طریق جفت به جنین می‌رسد و باعث بالا رفتن قند خون جنین و به دنبال آن افزایش انسولین در جنین می‌شود که عوارض متعددی را به دنبال دارد.
این متخصص بیماری‌های داخلی درباره ماندگاری دیابت بارداری در مادران، افزود: دیابت بارداری معمولاً بعد از بارداری از بین می‌رود، ولی در بعضی موارد می‌تواند به شکل دیابت نوع ۲ باقی بماند. در بعضی مادران ممکن است اختلالات متابولیک تا ۳ سال پس از زایمان ادامه داشته باشد. در چنین شرایطی داشتن سبک زندگی سالم، یعنی تغذیه مناسب و ورزش منظم به کاهش عوارض متابولیک کمک می‌کند.
یوسفی علائم دیابت بارداری را غیراختصاصی دانست و گفت: در بارداری‌های نرمال نیز علائمی همچون تکرر ادرار، گرسنگی زیاد، تشنگی زیاد و خستگی زیاد دیده می‌شود و چنین علائمی لزوماً به معنی دیابت بارداری نیست. تشخیص دیابت بارداری با انجام آزمایش تست تحمل گلوکز که در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود، مشخص می‌گردد. البته در مواردی که خانم در گروه پرخطر باشد، ممکن است پزشک این تست را زودتر درخواست کند. سن بالای ۲۵ سال، سابقه دیابت بارداری، وزن بالاتر از حد نرمال در شروع بارداری، سابقه دیابت در خانواده، سابقه به دنیا آوردن نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلوگرم، سابقه تولد نوزاد مرده و نژاد آفریقایی یا آسیایی عوامل خطری هستند که خانم باردار را در گروه پرخطر قرار می‌دهند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا عوارض دیابت بارداری را به دو گروه مادری و جنینی تقسیم‌بندی کرد و افزود: دیابت بارداری می‌تواند برای مادر عوارضی همچون فشار خون بالا در بارداری و پره اکلامپسی، زایمان زودرس و عفونت‌های ادراری در نیمه دوم بارداری را به دنبال داشته باشد و برای جنین نیز وزن بالا حین تولد (وزن بیش از ۴ کیلوگرم)، افت قند خون نوزادی، افت کلسیم، زردی، تولد نوزاد نارس، کاهش رشد داخل رحمی و تولد با وزن کم را به همراه داشته باشد.
یوسفی درمان دیابت بارداری را نیازمند همکاری متخصصان رشته‌های مختلف، به‌ویژه زنان، داخلی، غدد و تغذیه دانست و یادآور شد: حیاتی‌ترین دوره در بارداری زمان لقاح و هفته‌های اولیه پس از لقاح است و در این زمان قند خون مادر باید به‌طور دقیق کنترل شود. زیرادر صورتی که در این زمان قند خون بالاتر از حد نرمال باشد، خطر بروز ناهنجاری‌های جنین تا ۱۰ برابر افزایش می‌یابد.
به طور کلی، افرادی که قبل از بارداری مبتلا به دیابت هستند، لازم است قبل از شروع بارداری به پزشک مراجعه کنند تا قند خونشان کنترل شود و پزشک بر اساس شرایط، داروها را تعدیل و یا جایگزین کند. افرادی که سابقه دیابت ندارند نیز پیش از اقدام به بارداری باید برای کنترل سطح قند خون غربالگری شوند.
این متخصص بیماری‌های زنان در پایان خاطرنشان کرد: مهم‌ترین گام در کنترل قند خون اصلاح سبک زندگی است. بنابراین مشاوره تغذیه و دریافت یک رژیم غذایی متعادل و متناسب می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد و حتماً باید به این نکته توجه کرد که ممکن است رژیم غذایی فرد در طول بارداری با توجه به نیاز مادر و جنین تغییر کند.