سیر تا پیاز نحوه بررسی اصالت فراورده های سلامت محور
به گزارش ایفدانا، مدیر کل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو با حضور در برنامه نبض شبکه خبر که با موضوع "نحوه بررسی اصالت کالا و فراورده های سلامت محور" بر روی آنتن رفت با تعریف کالای سلامت محور به عنوان فرآوردهایی که با سلامت مردم سروکار دارند و شامل انواع محصولات آرایشی، بهداشتی، خوراکی، دارو، مکمل و فراورده های طبیعی و تجهیزات و ملزومات پزشکی می باشندگفت: سازمان غذا دارو در ابتدای دولت یعنی از حدود سال 92 طرح بحث ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت فرآورده های سلامت را شروع کرد اولین کاری که در این طرح انجام شد اینکه مسئول فرآوره را بطور مشخص بشناسیم به این معنا که تمام کسانی را که در نظام عرضه ، توزیع و تامین فرآورده های سلامت کشوربه عنوان تولیدکننده، وارد کننده یا حتی واسطه نقش دارند، تمام فرآورده ها و تمام پروانه های داده شده را ثبت کنیم پس از در زنجیره تامین و در فاصله بین تولید که ممکن است این تولید داخل کشور یا خارج از آن باشد را تا رسیدن به دست مصرف کننده کنترل کنیم
دکتر اکبر عبدالهی اصل ادامه داد: این طرح در حوزه دارو تقریباً نهایی شده است و در حال حاضر این امکان وجود دارد که فرآورده هایمان را از محل تولید چه داخل وچه خارج کشور تا داروخانه رصد کنیم در مورد مکمل نیز همین امر ممکن شده است و در حوزه آرایشی و بهداشتی به مرحله پخش رسیده ایم و به دلیل اینکه پخش آرایشی و بهداشتی خیلی بسته نیست نمیتوانیم کنترل را کامل انجام دهیم ضمن آنکه قوانین کشور ما بیشتر بصورت کلی است یعنی اگر ما به عنوان دولت بخواهیم از آن استفاده کنیم قانونی که بخواهد حمایتمان کند به اندازه کافی داریم ولی بعضا در بحث پشتیبانی و قراردادهای اینها و مهمتر از همه بحث معرفی مسئولیتهای ما در قوه قضاییه و ارگانهای دیگر قوانین می توانند محکم تر و بیشتر یاری رسان ما باشند.
این مقام مسئول همچنین عنوان داشت: به نظر می رسد پس از قانون مبارزه با قاچاق سال 92 مجازاتها بازدارنده است و اگر ما بتوانیم فرد یا شخص حقوقی را بشناسیم و معرفی کنیم قانون سال 1392 بازدارندگی خوبی دارد.
وی با ضمن اشاره به "پروانه های ثبت نشده" بعنوان بزرگترین مشکل طرح شبنم و عدم موفقیت آن گفت: در حالیکه در طول زنجیره تامین باید تمام اجزا ثبت می شدند یک سری برچسب با پشتوانه پروانه های ثبت نشده شبیه هولوگرام و وجود داشتند که عملاً روی محصول میچسباند و خرید و فروش این برچسبها بین مردم آزاد بود و می توانست روی هر فرآورده تقلبی و قاچاق نیز الصاق شود تمام این رویه غلط در نهایت یک بدبینی جدی در نظام نظارتی کشور ایجاد کرد که طرحهای بعدی اول باید اثبات می کردند که شیوه و رویه آنها مانند طرح شبنم نیست و سپس شروع به کار کنند.
دکتر عبدالهی اصل با اشاره به طرح سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت فراورده های سلامت در وزارت بهداشت تصریح کرد: این طرح تحت عنوان سامانه تی تک(TTAC) راه اندازی شده و در حال حاضر بر روی تمامی فرآورده هایی که از سازمان غذا و دارو مجوز می گیرند برچسبها یی با بارکد دو بعدی الصاق می شود که یکسری مشخصات بر آن نوشته شده است، لذا مردم و مصرف کنندگان در ابتدا باید مطمئن شوند که فرآورده های وارد بازار شده این برچسب را دارند زیرا خود داشتن برچسب اولین شرطش است.
وی همچنین افزود: نکته قابل توجه دوم اینکه برچسب مذکور به راحتی می تواند کپی شود اما چیزی که برای ما اصالت دارد و اثبات می کند که این کالا از مبادی تولید و واردات قانونی تامین شده است یا نه؛ کد یونیک آن برچسب است یعنی مهمترین ویژگی این طرح مبارزه با قاچاق و تعیین اصالت کالاست.
مدیر کل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو در تشریح بیشتر عنوان کرد: روی این برچسب های اصالت دو نوع کد وجود دارد یکی بارکد دوبعدی که با اپیکیشین های موبایل یا با مراجعه به سایت غذا دارو با جزییات اطلاعاتش قابل مشاهده است که به محض خوانش آن مشخص می کند که کالای مذکور از چه مسیری آمده و حتی توزیع کننده اش چه کسی بوده است.
دکتر عبدالهی درباره کد دوم موجود در برچسب هم مطالبی شنیدنی ای گفت وی بیان کرد: که این طرح اصولا در دنیا، طرحی منحصر به ایران بوده و به این عنوان هم ثبت شده است که این بخش مربوط به کنترل اصالت است و همان قسمتی است که خراشیده می شود و به شماره ای الصاق میگردد یعنی آخرین حلقه مصرف یا همان مصرف کننده، کد را به سامانه هایی که مشخص شده اند ارسال می کند هم پیامکی و هم اینترنتی اش و هم از طریق اپیکیشن موبایل به اسم همین ttac امکان پذیر است اپیکیشن موبایلش هم در سیستم عاملهای مختلف وجود دارد تمام اینها مسیرها یی است که می توانند امکان استعلام را فراهم کند.
وی تاکید کرد: اگر نفر دومی این کد را کپی کند به مصرف کننده پیغام می رسد که این فرآورده ممکن است کپی شده باشد باید که باید آنرا به مبادی خریداری شده برگرداند.
مدیر کل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو این را هم گفت که در حوزه دارو و مکمل داروخانه ها توجیه شده اند اما اشکال این کار در حوزه آرایشی، بهداشتی و تجهیزات پزشکی است که فروشنده ها محصول را مرجوع نمی کنند مصرف کننده باید بتواند کالایی خریداری شده را در صورت اطمینان از عدم اصالت بازگرداند.
دکتر عبدالهی در پایان از نظارت خوبی که بر سامانه تی تک وجود دارد هم نکاتی مطرح کرد وی خاطر نشان کرد: بازرسان ما داروخانه ها را دائم تحت کنترل دارند و از طریق اپیکیشین هایی نصب شده بر گوشیهای همراه خود و از روی نقشه ایران می توانند دقیقاً آخرین وضعیت محصول را رصد کنند اگر یک کد تقلب استعلام بشود امکان مشاهده آن از روی نقشه وجود دارد بطور کل سامانه ما پیشرفت خوبی کرده است جالب اینکه وقتی این سامانه در سازمان بهداشت جهانی سامانه نمایش داده شد بعضی از موسسات بین المللی بزرگ پیشنهاد خرید آنرا به بحثهای پیچیده فنی که دارد به ما مطرح کردند.