آشنایی با مرکز ثبت عوارض ناخواسته دارویی
به گزارش ایفدانا، معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشكي فسا درخصوص آشنايي با مركز ثبت عوارض ناخواسته دارویی و اهميت فعاليت هاي اين مركز گفت: مصرف ايمن و سالم داروها يك مقوله مهم و اساسي براي پزشكان، داروسازان، پرستاران، مراجع قانوني دارويي، وزارت بهداشت، شركت هاي داروسازي و عموم جامعه مي باشد. اگرچه هدف تمامي دست اندكاران حفظ سلامت جامعه، استفاده از فوايد درماني داروها بدون ايجاد ضرر و زيان براي بيمار مي باشد، به جرات مي توان گفت كه هيچ دارويي بدون پتانسيل ايجاد عارضه وجود ندارد و به همين سبب مسئوليت خطيري به لحاظ توجه و برنامه ريزي در زمينه ايمني دارويي متوجه مسئولان و جامعه پزشكي مي باشد. اگرچه توجه به اثرات زيان بار ناشي از مصرف فرآورده هاي واجد خاصيت درماني، اعم از فرآورده هاي طبيعي و شيميايي، قدمتي ديرينه دارد.
دكتر صفورا محبي به تاريخچه مختصري از عوارض جانبی داروها اشاره كرد و افزود: نخستين مورد عارضه دارويي به چاپ رسيده در سال 1848 ميلادي بود كه مرگ دختر بچه اي 15 ساله به دنبال مصرف كلروفرم جهت بيهوشي را گزارش كرد.اوايل دهه 1960 ميلادي وقوع فاجعه تاليدومايد و بروز تعداد زيادي از موارد فوكومليا در نوزاداني كه مادران آنها در دوران بارداري تاليدومايد مصرف نموده بودند عاملي شد كه در سال 1963 در انگلستان قوانين مربوط به ايمني داروها در سطح جهاني وضع شود و كميته ايمني داروها تشكيل شود. پيدايش سيستم گزارش دهي داوطلبانه عوارض دارويي از طريق تكميل فرم زرد را در سال 1964 داشتيم كه از اواخر دهه 1960 ميلادي طراحي برنامه بين المللي پايش داروها توسط سازمان جهاني بهداشت كه طي آن موضوع ايجاد مركز ملي ثبت عوارض دارويي و پيشگيري از وقوع آن مطرح گشت اتفاق افتاد. در سال 1999 طي مقاله اي در ژورنال جاما گزارش گرديد كه اتفاقات ناگوار دارويي چهارمين الي ششمين عامل مرگ و مير در ايالت متحده آمريكا مي باشد و مرگ و مير سالانه ناشي از عوارض و خطاهاي دارويي در اين كشور بيش از مرگ و مير سالانه ناشي از ايدز، سرطان پستان و حوادث رانندگي مي باشد. به دنبال انتشار اين مطلب موج جديدي از توجهات به موضوع گزارش عوارض دارويي در جهان شكل گرفت.
وی درخصوص چگونگي گزارش عوارض دارويي مشاهده شده گفت: كليه حرف پزشكي نظير: پزشكان، داروسازان، دندانپزشكان، پرستاران و ساير كاركنان مي توانند عوارض دارويي مشاهده شده را از طريق تكميل فرم هاي زرد رنگي كه توسط مركز اطلاع رساني داروها و سموم سازمان غذا و دارو تهيه شده و از طريق معاونت های غذا و دارو در اختيار كليه مراكز درماني، داروخانه ها و مطب ها قرار گرفته است گزارش كنند. پس از تكميل فرم ها مي توان آنها را پست كرد(هزينه پست قبلا پرداخت شده است) و يا به معاونت غذا و دارو تحويل داد.
معاون غذا و دارو فسا در پاسخ به اين سوال كه چه مواردي را مي توان گزارش كرد اظهار داشت: كليه عوارض ناخواسته مشكوك به مصرف فرآورده هاي درماني از جمله داروها ( اعم از خود درماني يا درمان هاي تحت نسخه پزشك)، فرآورده هاي خوني، واكسن ها، مواد حاجب، مواد مورد استفاده در دندانپزشكي يا جراحي، فرآورده هاي گياهي و محلول هاي لنز قابل گزارش به مركز اطلاع رساني داروها و سموم مي باشند. لازم به تاكيد است جهت گزارش يك عارضه اطمينان از وجود ارتباط قطعي ميان مصرف فرآورده و بروز عارضه ضروري نيست بلكه ترديد به ايجاد عارضه نيز قابل گزارش مي باشد. همچنين كليه عوارض مشاهده شده اعم از خفيف يا شديد، گذرا يا پايدار توسط اين مركز پذيرفته مي شود.
دكتر محبي در خاتمه تصریح کرد: هنگام گزارش يك عارضه حتي الامكان نام شركت سازنده و شماره سري ساخت را گزارش نمائيد. هرگز به دليل نامعلوم بودن برخي اطلاعات درخواستي در فرم از گزارش نمودن عارضه اجتناب نفرمائيد. هويت بيمار و گزارشگر محرمانه خواهد بود.