به گفته ی دانشمندان دانشگاه یوتا، تغییر در پلاکت های خون ناشی از COVID-۱۹ می تواند به بروز سکته های قلبی، سکته های مغزی و سایر عوارض جدی منجر شود. محققان دریافتند که پروتئین های التهابی تولید شده در هنگام عفونت، عملکرد پلاکت ها را به میزان قابل توجهی تغییر می دهد، و آنها را "بیش فعال" و مستعد تر برای ایجاد لخته های خون خطرناک و بالقوه کشنده می کند.
آنها می گویند: درک بهتر دلایل اساسی این تغییرات ممکن است منجر به درمان هایی شود که از ایجاد لخته در بیماران COVID-۱۹ جلوگیری کند. گزارش آنها در Blood ، مجله ی انجمن هماتولوژی آمریکا منتشر گردید.
پرفسور Campbell، نویسنده ارشد این مطالعه و استادیار گروه پزشکی داخلی، گفت: یافته ما یک قطعه مهم از پازل COVID-۱۹ را مشخص کرد. ما دریافتیم که التهاب و تغییرات سیستمیک ناشی از این عفونت، بر عملکرد پلاکت ها تأثیر می گذارد، آنها را به تجمع سریع تر هدایت می کند، این موضوع می تواند توضیح دهد که چرا در بیماران مبتلا به COVID، شاهد افزایش تعداد لخته های خون هستیم.
شواهد در حال ظهور نشان می دهند که COVID-۱۹ با افزایش خطر لخته شدن خون همراه است، که می تواند منجر به مشکلات قلبی عروقی و نارسایی ارگان ها در برخی از بیماران بویژه در بین افرادی با بیماریها و مشکلات زمینه ای مانند دیابت، چاقی یا فشار خون بالا شود.
محققان برای یافتن آنچه در حال وقوع است، ۴۱ بیمار مبتلا به COVID-۱۹ را که در بیمارستان دانشگاه یوتا در سالت لیک سیتی بستری بودند، مورد بررسی قرار دادند. هفده نفر از این بیماران در بخش مراقبت های ویژه بستری بودند، از جمله نه نفر که تحت ونتیلاتور قرار گرفته بودند. آنها خون این بیماران را با نمونه های گرفته شده از افراد سالم که از نظر سن و جنس مطابقت داشتند، مقایسه کردند.
محققان با استفاده از تجزیه و تحلیل افتراقی ژن ها، دریافتند که SARS-CoV-۲ ، ویروسی که باعث COVID-۱۹ می شود باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی در پلاکت ها می شود. در مطالعات آزمایشگاهی، آنها تجمع پلاکت ها، که یک مؤلفه مهم در تشکیل لخته خون هستند را مورد مطالعه قرار داده و دریافتند که پلاکت های بیماران مبتلا به COVID-۱۹ ، به سادگی و سریع دور هم جمع می شوند. آنها همچنین خاطرنشان کردند که این تغییرات چگونگی تعامل پلاکت ها با سیستم ایمنی بدن را به طور قابل توجهی تغییر داده و احتمالاً به التهاب مجاری دستگاه تنفسی نیز منجر می شود که به نوبه خود ممکن است منجر به آسیب شدیدتر ریه گردد.
با کمال تعجب ، کمپبل و همکارانش شواهدی از وجود ویروس را در اکثر پلاکت ها کشف نکردند، این نشان می دهد که این ویروس می تواند به طور غیر مستقیم باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی در این سلول ها شود.
دکتر Bhanu Kanth Manne ، یکی از نویسندگان اصلی این مطالعه و همکار تحقیقاتی با برنامه پزشکی مولکولی دانشگاه یوتا، گفت: یکی از سازوکارهای احتمالی برای لخته شدن شدید خون در این بیماران، التهاب است. در تئوری، التهاب ناشی از COVID-۱۹ می تواند بر megakaryocytes ، سلولهای تولید کننده ی پلاکت ها اثر بگذارد. در نتیجه ، تغییرات ژنتیکی بحرانی از megakaryocytes به پلاکت ها منتقل می شود، که به نوبه خود ، آنها را بیش فعال می کند.
بر اساس مطالعاتی که در لوله آزمایش انجام شد، محققان دریافتند که درمان پلاکت های گرفته شده از بیماران آلوده به SARS-CoV-۲ با آسپرین، مانع از این بیش فعالی می شود. این یافته ها نشان می دهد که آسپرین ممکن است نتایج را بهبود بخشد. با این حال، اثبات این موضوع نیاز به مطالعات بیشتر در کارآزمایی های بالینی دارد. در حال حاضر، کمپبل نسبت به استفاده از آسپرین برای درمان COVID-۱۹ هشدار می دهد، مگر اینکه توسط پزشک توصیه شود.
در این میان محققان در جستجوی سایر روشهای درمانی احتمالی هستند.
کمپبل می گوید: فرآیندهای ژنتیکی وجود دارد که می توانیم آنها را هدف قرار دهیم تا از تغییر پلاکت ها جلوگیری کنیم. اگر بتوانیم بفهمیم COVID-۱۹ چگونه با مگاکاریوسیت ها یا پلاکت ها در تعامل است، ممکن است بتوانیم آن تعامل را متوقف کنیم و خطر ایجاد لخته های خون را در بیماران کاهش دهیم.
منبع:
Manne, B.K., et al. (۲۰۲۰) Platelet Gene Expression and Function in COVID-۱۹ Patients. Blood. doi.org/۱۰.۱۱۸۲/blood.۲۰۲۰۰۰۷۲۱۴.
